ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ

Σχεδόν εξήντα χρόνια παρέμενε αγνοημένο από τη βιβλιογραφία μας το βιβλίο του Αυστραλού δημοσιογράφου και συγγραφέα Μπερτ Μπερτλς (Bert Birtles, 1900-1994) "Εξόριστοι στο Αιγαίο" (αφήγημα πολιτικού και ταξιδιωτικού ενδιαφέροντος), που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2002 από τις εκδόσεις "Φιλίστωρ", σε μετάφραση Γιάννη Κασταναρά και πρόλογο - εισαγωγή Ντέιβιντ Κλόουζ - Άλκη Ρήγου.

Ο Μπερτλς βρέθηκε από τη μακρινή Αυστραλία στην Ελλάδα για μια δημοσιογραφική αποστολή (το 1935-1936) και τελικά ενεπλάκη στην πολιτική ζωή του τόπου και στάθηκε με ευαισθησία απέναντι στους αγώνες του ελληνικού λαού λίγο πριν τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Θα μας δώσει τα πορτρέτα πολλών ηγετικών μορφών του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, θα περιγράψει τα γεγονότα του Μάη του ΄36 στη Θεσσαλονίκη και θα ταξιδέψει καταχείμωνο σε φουρτουνιασμένες θάλασσες για να φτάσει στην Ανάφη και στη Γαύδο και να γνωρίσει από κοντά τους Έλληνες εξόριστους.

Ο Μπερτλς επισκέφτηκε την Ανάφη το Φεβρουάριο του 1936 κι έμεινε κοντά στους εξόριστους επί μια βδομάδα. Κάτω από εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες έφτασε επίσης στη Γαύδο , όπου ζούσε σε απόλυτη απομόνωση μια ομάδα δεκατριών εξόριστων. Απ΄αυτούς έμαθε για το θάνατο των Μυτιληνιών κομμουνιστών Παναγιώτη Καραδεμίρη από την Αγιάσο και Παναγιώτη Λάμπρου από τη Μυτιλήνη, που ήταν τα πρώτα θύματα του "ιδιώνυμου" στη Λέσβο και δυο από τα πρώτα θύματα στην Ελλάδα.

Το βιβλίο του Μπερτλς έχει σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον και η απλή του γλώσσα συντελεί στο να διαβάζεται ευχάριστα και να συγκινεί. Ξετυλίγει ένα διεισδυτικό οδοιπορικό στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου και στους ανθρώπους της. Μέσα στις 464 σελίδες του καταγράφεται μια άμεση ιστορική μαρτυρία για το χαρακτήρα, τους αγώνες και τις θυσίες του απλού αγωνιστή της λευτεριάς και της δικαιοσύνης, του κομμουνιστή και της κομμουνίστριας της εποχής εκείνης.

Επιμέλεια: Παναγιώτης Μ. Κουτσκουδής

..