Η Τοπική Διοίκηση (ΤΔ), ως μηχανισμός - κρίκος του κράτους σε περιφερειακό - τοπικό επίπεδο, προωθεί και μέσω του «Καλλικράτη» μέρος των στρατηγικών στόχων που προωθεί το κεφάλαιο.
Η «αυτοδιοίκηση» και η «αποκέντρωση» έχουν γίνει ένα ακόμα προπαγανδιστικό σύνθημα στα χείλη των πολιτικών εκπροσώπων της εξουσίας των μονοπωλίων και του κράτους τους, με στόχο να συσκοτίσουν την ουσία «των μεταρρυθμίσεων» στο πλαίσιο της ΤΔ που συμβάλλει από την πλευρά της στο τσάκισμα των λαϊκών δικαιωμάτων, στην ανάπτυξη υπέρ των μονοπωλίων.
Τα κόμματα του ευρωμονόδρομου και του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, με αταξικούς όρους ως προς την κοινωνική σύνθεση («συμμετοχή του πολίτη», «κοινωνία των πολιτών», η ΤΔ έξω από κόμματα ή «ανεξάρτητοι») επιχειρούν - και στο πλαίσιο των περιφερειακών και τοπικών εκλογών - να αποκρύψουν τον πολιτικό χαρακτήρα της πάλης, την ταξική σύγκρουση ανάμεσα στις δυο γραμμές που συγκρούονται στην κοινωνία και εκφράζεται και διά μέσου των κομμάτων, συνδυασμών τους: Από τη μια μεριά οι μεγαλοβιομήχανοι, οι τραπεζίτες, οι εφοπλιστές, οι μεγαλέμποροι και τα κόμματά τους, οι οποίοι στοχεύουν στην υλοποίηση της στρατηγικής του κεφαλαίου σε όλες τις περιφέρειες και του δήμους. Από την άλλη μεριά, η εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, που οργανώνουν την αντεπίθεση, την απόκρουση της αντιλαϊκής πολιτικής με τη λαϊκή συμμαχία ενάντια τα μονοπώλια και την εξουσία τους, με στόχο τη λαϊκή εξουσία και την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων.
Το ΚΚΕ δικαιώθηκε με τη θέση του ότι η μεγάλη - αν όχι η συντριπτική - πλειοψηφία των προβλημάτων είναι απόρροια της γενικής πολιτικής γραμμής ότι είναι αδύνατον να υπάρχει τοπική ευημερία, να υπάρχουν φιλολαϊκές νησίδες, αντιμετώπιση τοπικών και περιφερειακών ανισοτήτων, όσο υπάρχει η βάρβαρη και αντιλαϊκή κεντρική πολιτική εξουσία των μονοπωλίων.
Ειδικότερα:
Υπηρετώντας το στόχο της περικοπής κρατικών δαπανών (στο όνομα της μείωσης του κράτους, των σπαταλών κ.ά.), προωθείται η συγχώνευση των δήμων και των υπηρεσιών τους (όπως και έγινε), κατάργηση νομαρχιών και δημόσιων οργανισμών.
Το αποτέλεσμα των συγχωνεύσεων και περικοπών ήταν και είναι η απόλυση χιλιάδων εργαζομένων, η άρση της μονιμότητας, η υπολειτουργικότητα κοινωνικών υπηρεσιών - ιδίως στον τομέα της Πρόνοιας. Πολλές ελεγκτικές υπηρεσίες (π.χ. κτηνοτροφικές, Δημόσιας Υγείας) συγχωνεύτηκαν, υποβαθμίζοντας περαιτέρω τους ελέγχους σε τρόφιμα, νερό, κτηνοτροφία. Οι συγχωνεύσεις αυτές έχουν ταξικό χαρακτήρα και στοχεύουν στην καλύτερη οργάνωση και τεχνογνωσία ώστε η ΤΔ να μπορεί να προωθεί αποτελεσματικότερα τα επιχειρηματικά συμφέροντα (επενδύσεις, ιδιωτικοποιήσεις, χρήση γης, διαχείριση της φτώχειας κλπ.).
Η πολιτική γενίκευσης της εμπορευματοποίησης των κοινωνικών αναγκών ενισχύεται με την περικοπή κρατικών δαπανών και συνδέεται και με τη μεταφορά στην ΤΔ δεκάδων κρατικών αρμοδιοτήτων σε Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία, Γεωργία, Κτηνοτροφία, αστικές μεταφορές, κλπ., ενισχύοντας την οικονομική συμμετοχή των εργαζομένων για τη λήψη αυτών των αγαθών. Π.χ. παιδικοί σταθμοί με τροφεία.
Η πολιτική ιδιωτικοποίησης κοινωνικών αναγκών περνά μέσα και από τη λεγόμενη «Κοινωνική Οικονομία», τις «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις» (ΚΟΙΝΣΕΠ). Π.χ. στο Μαρούσι δημιουργήθηκε μια ΚΟΙΝΣΕΠ για τη φύλαξη των δημοσίων κτιρίων των σχολείων, μια άλλη είχε φτιαχτεί για οδοκαθαρισμό και άλλη για τους παιδικούς σταθμούς («Ριζοσπάστης», 9/2/14, σελ. 16).
Αντί για «δικαίωμα στη χρήση του αγαθού» γενικεύεται το «δικαίωμα πρόσβασης στο εμπόρευμα», που η λήψη του θα εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι η μεταφορά αυτών των αρμοδιοτήτων είχε ως αποτέλεσμα πολλές υπηρεσίες να ιδιωτικοποιηθούν. Π.χ. Στη Δανία έχουν κλείσει οι περισσότεροι σταθμοί πρώτων βοηθειών, οδηγήθηκαν σε κλείσιμο τέσσερα μεγάλα νοσοκομεία, πουλήθηκαν οικόπεδα σε ιδιώτες. Στην Αυστρία, από το 1990 έχουν παραχωρήσει ολόκληρα νοσοκομεία σε υπεργολάβους. Στη Γερμανία, έχουν πουλήσει - ιδιωτικοποιήσει πάνω από 60.000 δημοτικά ακίνητα. (Τα στοιχεία είναι ενημερωμένα ως το 2010).
Ο «Καλλικράτης» δεν χρηματοδοτεί τη λειτουργία της Τοπικής Διοίκησης 100% από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Η χρηματοδότησή τους προβλέπεται να γίνεται από ένα ποσοστό από τους γενικούς αντιλαϊκούς πόρους και τοπικούς φόρους -με τη μορφή φοροεπιδρομής στους δημότες με δημοτικά τέλη, χαράτσια.
Η χρηματοδότηση από το κράτος έφτασε να είναι περίπου 30% και η φοροεπιδρομή στο λαό από τους δήμους περίπου στο 70%. Η ΚΕΔΕ έδωσε συγχωροχάρτι στην κυβέρνηση για τις διαρκείς περικοπές πόρων προς τους δήμους και εντόπισε το πρόβλημα μόνο στη νέα περικοπή για το 2014 (στο ίδιο μήκος κύματος και ο ΣΥΡΙΖΑ με μόνη του διεκδίκηση «να μην κοπεί κανείς άλλος πόρος») («Ριζοσπάστης» 29/11/13, σελ. 14).
Η κυβέρνηση υπόσχεται ότι μέρος των κρατικών εσόδων από τη φοροεπιδρομή ενάντια στη λαϊκή οικογένεια (αύξηση φόρων φυσικών προσώπων, ακίνητης περιουσίας, αύξηση του ΦΠΑ, πετρέλαιο θέρμανσης κ.ά.) θα αποδίδεται στην ΤΔ. Επίσης, μέρος των εσόδων της ΤΔ προέρχεται από την επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων από διάφορα πρόστιμα, π.χ. για το κάπνισμα, παρκάρισμα, παραβιάσεις ΚΟΚ, τέλη κυκλοφορίας, παράβολα μεταναστών, μέρος από τη φορολογία των μικροεπαγγελματιών κ.ά.
Οι δυνάμεις των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ και διάφοροι «ανεξάρτητοι» υποκρίνονται ότι δεν έχουν καμιά σχέση με τη φοροεπιδρομή, ότι δεν πρόκειται να γίνουν φοροεισπράκτορες ή ότι δεν θα αυξήσουν τους δημοτικούς φόρους ή τα τροφεία. Παριστάνουν τους φιλολαϊκούς, «διεκδικώντας» την ίδια στιγμή μεγαλύτερο μερίδιο από τους έμμεσους και άμεσους φόρους, από την ακόμη μεγαλύτερη ληστεία των λαϊκών στρωμάτων που επιβλήθηκε.
Με αφορμή και τα πρόσφατα προβλήματα διακοπής ρεύματος σε σπίτια λαϊκών οικογενειών, είναι περισσή η υποκρισία δημάρχων που «κόπτονται» για τις επανασυνδέσεις του ρεύματος, όταν αποδεχόμενοι τη δημοτική φορολογία, που ενσωματώνεται στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, συμβάλλουν στο δυσβάσταχτο κόστος για τα λαϊκά στρώματα.
Υποκρίνονται τους φιλολαϊκούς, την ίδια στιγμή που ζητούν μακροπρόθεσμα την «αυτοτελή» λειτουργία της ΤΔ και των υπηρεσιών της, δηλαδή τη λειτουργία τους με ιδίους πόρους, δηλαδή χαράτσωμα των δημοτών π.χ. στην Πρόνοια ή Υγεία, έργα. Δεν έχουν αντιδράσει στο να βρίσκουν τα σχολεία, νοσοκομεία, κοινωνικές υπηρεσίες πόρους από ιδιώτες ή τους λήπτες των υπηρεσιών, τις ιδιωτικοποιήσεις, τις ΣΔΙΤ, το ΕΣΠΑ.
Ο στόχος της μείωσης του «κόστους εργασίας» και της διεύρυνσης της ευελιξίας στην εργασία υπηρετήθηκε πιστά στην Τοπική Διοίκηση που εφάρμοσαν εκτεταμένα τις ελαστικές σχέσεις απασχόλησης, τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης κλπ., από όλα τα άλλα κόμματα. Θυμίζουμε ότι το «πέρασμα» της μερικής απασχόλησης στην ΤΔ έγινε με εισηγητική πρόταση στην ΚΕΔΚΕ από τον Συνασπισμό (Μ. Δαμανάκη).
Μέσω του «Καλλικράτη», η ΤΔ αναλαμβάνει να προωθήσει προγράμματα που θα διοχετεύουν στους εργοδότες φθηνό εργατικό δυναμικό σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ και τις σχολές μαθητείας τους. Ήδη υπάρχουν δήμοι που έχουν αναπτύξει δικά τους γραφεία απασχόλησης και ενημέρωσης ανέργων σε αυτή την κατεύθυνση ή αξιοποιούν διάφορα προγράμματα στο πλαίσιο της «εκπαίδευσης» ή της απασχόλησης στην «Κοινωνική Οικονομία».
Π.χ. παραχώρηση εργαζομένων ως «δανεικούς» στο «Αττικόν» Νοσοκομείο το Γενάρη του ’14 από την Περιφέρεια Αττικής, με 19,60 ευρώ τη μέρα για εργαζόμενους άνω των 25 ετών και 17,10 ευρώ τη μέρα για κάτω των 25 ετών, χωρίς ασφάλιση σε ανθυγιεινή εργασία. Οι εργαζόμενοι αυτοί είχαν προσληφθεί μέσα από τα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας» («Ριζοσπάστης», 31/01/14, σελ. 12). Η άγρια εκμετάλλευση σπουδαστών για την κάλυψη 150 θέσεων σε υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής στο όνομα της πρακτικής εξάσκησης για 5 χρόνια («Ριζοσπάστης», 21/11/13, σελ. 16).
Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής σε χώρες της ΕΕ, π.χ. στη Δανία, είναι ενδεικτική: Οι δήμοι πουλάνε τις υπηρεσίες τους σε ιδιωτικά γραφεία ενοικίασης εργαζομένων ή τους απολύουν και μετά τους ξαναπροσλαμβάνουν μέσω δουλεμπορικού γραφείου.
Επίσης ο «Καλλικράτης» προβλέπει ότι η ΤΔ θα εγκρίνει ή απορρίπτει τις ομαδικές απολύσεις, θα μπορούν να παρατείνουν το «διάλογο» μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, την εξαίρεση της Κυριακής από αργία, να κυρώνει εσωτερικούς κανονισμούς επιχειρήσεων, ακυρώνοντας δικαιώματα που κατοχυρώνουν οι κλαδικές συμβάσεις εργασίας.
Π.χ. Οι αντιπεριφερειάρχες Δυτικής - Ανατολικής Αττικής αποφάσισαν άνοιγμα των καταστημάτων όλες τις Κυριακές του χρόνου. Ή απαγόρευση από τους Δήμους Περιστερίου, Νίκαιας και αλλού απεργίας εργαζομένων στα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας» (προγράμματα ΟΑΕΔ) που θα συμμετείχαν στη στάση εργασίας της ΠΟΕ-ΟΤΑ το Γενάρη του '14 («Ριζοσπάστης», 11/1/14, σελ. 13).
Σχεδόν 4.000 εργαζόμενοι στη συντριπτική πλειοψηφία των δήμων αναμένεται άμεσα να μπουν σε διαθεσιμότητα βάσει μελέτης (υπ. Εσωτερικών) που στάλθηκε στους δήμους για να οριστεί πόσο από το προσωπικό τους θεωρείται πλεονάζον. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό: «Η μελέτη έχει εκπονηθεί στα πλαίσια όσων …έχουν συμφωνηθεί με την ΚΕΔΕ» («Ριζοσπάστης», 19/12/2013, σελ. 14).
Ο στόχος για επενδύσεις του κεφαλαίου, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ανάπτυξη, για τη διασφάλιση της καπιταλιστικής κερδοφορίας, περνά κατ' εξοχήν μέσα και από την Τοπική Διοίκηση μέσω του «Καλλικράτη».
Στο νόμο «Καλλικράτη» ρητά δηλώνεται ότι η ΤΔ πρέπει να συμβάλλει στη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Οι εκλεγμένοι «πρέπει να συμβάλλουν στην απελευθέρωση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων» των περιοχών τους. Η κυβέρνηση μπορεί να κλείνει τις μεγάλες συμφωνίες, οι εκλεγμένοι της ΤΔ όμως έχουν την ευθύνη να προτείνουν, να σχεδιάζουν και να υλοποιούν τα επενδυτικά προγράμματα και το ξεπούλημα.
Σε αυτό το πλαίσιο η στρατηγική των ιδιωτικοποιήσεων (Τουρισμός, Πράσινη Ανάπτυξη, Μεταφορές κλπ.) περνούν μέσα από το ΕΣΠΑ και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, που προβλέπεται από τον «Καλλικράτη» ότι θα τα διαχειριστεί η ΤΔ.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, έγινε πριν από τον «Καλλικράτη» μεταφορά αρμοδιοτήτων στην ΤΔ σε πολλούς τομείς, όπως η Γεωργία, η Κτηνοτροφία, η Αλιεία, η διαχείριση των απορριμμάτων, η Ενέργεια, ο Τουρισμός.
Π.χ. ο Αστακός κρίθηκε ότι μπορεί να πουλήσει θάλασσα και λιμάνι για επενδύσεις, στο Ελληνικό τα σχέδια για «αναπλάσεις μητροπολιτικού χαρακτήρα» γίνονται πεδίο επενδύσεων των μονοπωλίων. Ο περιφερειακός σχεδιασμός για την Κρήτη προβλέπει πώληση Τουρισμού και Αγροτουρισμού. Η Μακεδονία, που είναι κοντά στα Βαλκάνια, «προσφέρεται» για εμπορικές επιχειρήσεις, επίσης έχει και λιγνίτη. Τα νησιά μπορούν να πωλήσουν Πολιτισμό, γη και αέρα για ανεμογεννήτριες των επιχειρηματιών και εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο όνομα της ενίσχυσης του Τουρισμού.
Ταυτόχρονα η ΤΔ προβλέπεται να συμβάλει στα οδικά έργα – με χρήματα των εργαζομένων- συμβάλλοντας στο να γίνει όλη η χώρα κόμβος μεταφοράς εμπορευμάτων. Τα σχέδια για την ανάπλαση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας αφορούν την αλλαγή χρήσης γης και το «ξεφόρτωμα» από μετανάστες και τοξικομανείς.
Ο «Καλλικράτης» αναθέτει την αξιοποίηση των «αναπτυξιακών πλεονεκτημάτων» των περιοχών στην ΤΔ μέσω συμβάσεων παραχώρησης ακινήτων και οικοπέδων στους επιχειρηματίες με τα ΣΔΙΤ, ιδιωτικοποιήσεις, ξεπούλημα, τη διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Ανεξάρτητα τι θα προωθηθεί και ποια μονοπώλια θα δράσουν σε αυτούς τους τομείς, τα λαϊκά στρώματα δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα. Γίνονται για να υπηρετήσουν την κερδοφορία των μονοπωλίων. Οι όποιες θέσεις που θα δημιουργηθούν θα είναι ελάχιστες, θα πατήσουν πάνω στο φτηνό εργατικό δυναμικό, στο ξεπούλημα δημόσιου τομέα, στον εκτοπισμό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και αυτοαπασχολουμένων. Βάζουν σε κίνδυνο τη Δημόσια Υγεία και ασφάλεια (Αστακός, Θριάσιο, ρύπανση από οδικούς άξονες κ.ά.), υπονομεύουν τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, εμπλέκουν τη χώρα στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και σχεδιασμούς.
Από την άλλη, ό,τι έχει σχέση με κοινωνικές ανάγκες (ελεύθεροι χώροι, πράσινο, αντιπλημμυρικά, αντισεισμικά, σταθμοί, σχολεία, Κέντρα Υγείας κ.ά.) είναι πάρεργα που για να συμφωνηθούν και να γίνουν περνούν δεκαετίες, παραχωρούνται στους επιχειρηματίες μέσω των ΣΔΙΤ και γίνονται με την οικονομική αφαίμαξη των λαϊκών στρωμάτων.
Η ανάπτυξη προς όφελος των λαϊκών αναγκών δεν μπορεί να γίνεται στο πλαίσιο της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής -του άναρχου καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, της «τοπικής» ή «αυτοδιοικητικής» ανάπτυξης. Π.χ. ο Βόλος δεν μπορεί να «αναπτύξει κομμώτριες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και μήλα», την ίδια στιγμή που η όποια βιομηχανική ζώνη έχει τσακιστεί στην περιοχή, που οι χαλυβουργοί χτυπιούνται, η ανεργία αυξάνεται, παιδιά υποσιτίζονται στα σχολεία και οι λαϊκές ανάγκες διευρύνονται.
Απαιτείται κοινωνικοποίηση των βασικών και συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, κεντρικός σχεδιασμός - εργατικός έλεγχος σε όλους τους τομείς της παραγωγικής δραστηριότητας, που θα αναπτύσσει και θα καλύπτει όλες τις ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη και τις τοπικές ιδιαιτερότητες ή πληθυσμιακές ανάγκες, ανά κλάδο και περιφέρεια. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ανάπτυξη προς όφελος του λαού, θα εξασφαλίσει σταθερή και μόνιμη εργασία για όλους.
Ο «Καλλικράτης» προβλέπει ότι η Τοπική Διοίκηση μπορεί να συνάπτει με τις σχολές και τα ΑΕΙ - ΤΕΙ συμβάσεις για επιχειρηματικές μελέτες, έτσι πολλά από τα παραπάνω σχέδια για «αξιοποίηση πλεονεκτημάτων της κάθε περιοχής» θα σχεδιάζονται μέσα από αυτές τις συμβάσεις με τα πανεπιστήμια. Με αυτόν τον τρόπο θα βρίσκουν «έσοδα» οι σχολές, θα χρηματοδοτείται το ερευνητικό τους έργο, θα υποτάσσονται στις ανάγκες των επιχειρήσεων.
Επίσης, προβλέπει την παραχώρηση στις περιφέρειες της αρμοδιότητας της «διά βίου μάθησης» και των δημόσιων ΙΕΚ. Κάθε περιφέρεια θα αναπτύσσει ΙΕΚ και σεμινάρια για δεξιότητες σχετικές με τις ανάγκες των επιχειρήσεων της περιοχής. Δηλαδή να εκπαιδεύει αγρότες, στην προσαρμογή της αντιαγροτικής πολιτικής της ΕΕ, να ξεριζώνουν αμπέλια και να ασχολούνται με τον αγροτουρισμό κλπ.
Επιπλέον η προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ανάγκες των τοπικών επιχειρήσεων ξεκινά από την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με τις «ευέλικτες ζώνες» και την είσοδο επιχειρηματιών ως χορηγών στα σχολεία με τη μεσολάβηση της Τοπικής Διοίκησης.
O δικηγόρος Σάκης Κότσιφας, συνήγορος υπεράσπισης του επιχειρηματία – κτηματία είχε δηλώσει τότε τα εξής για τη δίωξη του πελάτη του: «Αντιμετωπίζει σήμερα μια εξόντωση κοινωνική, επαγγελματική για να ικανοποιηθεί μια λάθος αντίληψη περί του τρόπου αντιμετώπισης ορισμένων ανθρώπων οι οποίοι φαίνεται ότι σιγά – σιγά έχουν περισσότερα δικαιώματα από μας, στον τόπο μας.»
