Η ανησυχία για την τροπή που μπορεί να πάρουν τα πράγματα αναγκάζει παράγοντες του συστήματος στην παραδοχή ότι η επίκληση του δημόσιου χρέους αποτελεί το πρόσχημα για την επιβολή της γενικευμένης πολιτικής λιτότητας.
H παραδοχή ότι πρόκειται για βαθιά κρίση του καπιταλιστικού συστήματος και όχι απλά κρίση χρέους, ελλειμμάτων και διαχείρισης των δημοσιονομικών των χωρών της Ευρωζώνης, καθώς επίσης ότι η επίκληση του δημόσιου χρέους γίνεται για να επιβληθεί η λιτότητα στους λαούς και να θωρακιστεί το καπιταλιστικό σύστημα ώστε ν' αντεπεξέλθει στα νέα κύματα κρίσης που προβλέπεται πως θα ακολουθήσουν ακόμα και μετά από μια κάποια πρόσκαιρη ανάκαμψη, έρχεται από τους ίδιους τους καπιταλιστικούς κύκλους. Συγκεκριμένα, ο μεγάλος ολλανδικός χρηματοπιστωτικός όμιλος ING IM, σε πρόσφατη έκθεσή του, που τα συμπεράσματά της αναδημόσιευσε η ιστοσελίδα capital.gr, αναλύει τη σχέση κρίσης και κρατικού χρέους για να καταλήξει στα προαναφερόμενα.
Σύμφωνα με τον αναλυτή, Valentijn van Nieuwenhuijzen, της ING Investment Management,«η αντίληψη ότι τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σε δεινή κατάσταση, χρησιμοποιείται ευρέως για να δικαιολογήσει το δημοσιονομικό πρόγραμμα λιτότητας που ακολουθείται σήμερα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Συχνά υποστηρίζεται ότι η δημοσιονομική λιτότητα είναι πλέον αναγκαία για να αποφευχθεί νέα συστημική κρίση στο μέλλον. Το τελευταίο βασίζεται στην παραδοχή ότι η αύξηση των επιπέδων κρατικού χρέους είναι η αιτία της σημερινής κρίσης στην Ευρωζώνη. Παρά την αδιαμφισβήτητη ανάγκη να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, μία σωστή διάγνωση της κρίσης καθιστά την αντίληψη αυτή ιδιαίτερα κοντόφθαλμη».Ακολούθως ο αναλυτής παραθέτει στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη της κρίσης της Ευρωζώνης, όπως ότι: Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ στην πραγματικότητα κινήθηκε πτωτικά στην Ευρωζώνη έως το 2008, από περίπου 72% το 2000 σε 67% το 2007 και ότι μόνο μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση του 2008 και τη βαθιά ύφεση που ακολούθησε, το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ άρχισε να αυξάνεται έντονα. Και αυτό ίσχυε σε μεγάλο βαθμό και για την περιφερειακή Ευρώπη. Ειδικότερα η Ιταλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία είδαν τα επίπεδα του χρέους τους ως προς το ΑΕΠ να μειώνονται κατά την πρώτη δεκαετία της ύπαρξης του ευρώ. Σε ό,τι αφορά την Ισπανία και την Ιρλανδία, η ανάγκη μεταφοράς στους προϋπολογισμούς των κρατών της δυσβάσταχτης συσσώρευσης χρέους στον ιδιωτικό (βλέπε: χρηματοπιστωτικό) τομέα, προκειμένου να αποτραπεί ενδεχόμενη συστημική κατάρρευση, ήταν σαφώς ο λόγος που προκάλεσε τη δημοσιονομική αστάθεια στις δύο χώρες. Μόνο η Ελλάδα και η Πορτογαλία είχαν υψηλό και αυξανόμενο δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ πριν από το 2008.
Συμπερασματικά επισημαίνει: «Επομένως, ο ισχυρισμός ότι η τρέχουσα κρίση στην Ευρωζώνη προέρχεται από την ευρεία, ανεύθυνη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών κατά τη δεκαετία που προηγείτο της επονομαζόμενης κρίσης κρατικού χρέους φαίνεται ασυνάρτητος με τα εμπειρικά στοιχεία. Αυτό που προκάλεσε τη συστημική κρίση στην Ευρωζώνη ήταν πολύ περισσότερο ένας συνδυασμός του σοκ από την παγκόσμια οικονομική κρίση, την παγκόσμια ύφεση που ακολούθησε και την ασταθή φύση της οικονομίας της Ευρωζώνης. Αυτοί οι παράγοντες προκάλεσαν κυρίως την έντονη εξασθένηση των δημόσιων οικονομικών μετά το 2008, που προκάλεσαν την κρίση στο ευρώ, παρά η δημοσιονομική πολιτική προτού το 2008».
Στην ίδια έκθεση αυτό που επισημαίνεται, έστω και με τη γλώσσα των στελεχών των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων, είναι πως δεν πρόκειται για κρίση κρατικού χρέους αλλά για βαθιά κρίση του συστήματος. «Θα πρέπει να γίνει σαφές στους περισσότερους ότι ο αναπτυγμένος κόσμος δεν βρίσκεται αντιμέτωπος τόσο με μια κρίση κρατικού χρέους, αλλά κατά κύριο λόγο με μία διαδικασία επιθετικής απομόχλευσης του ιδιωτικού τομέα που συμπιέζει την τελική ζήτηση και έτσι δημιουργεί μεγαλύτερα ελλείμματα ως αποτέλεσμα της αναιμικής οικονομικής ανάπτυξης. Η διαδικασία αυτή ωθεί επίσης τα επιτόκια σε χαμηλότερα επίπεδα, ως αποτέλεσμα μιας διευρυμένης επιθυμίας αποταμίευσης σχεδόν από όλους τους φορείς της οικονομίας, ιδιωτικούς και δημόσιους».
Και συνεχίζει: «Τόσο η προέλευση, όσο και τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τη συνεχιζόμενη κρίση χρέους δείχνουν ότι δεν πρόκειται για μία κρίση που δημιουργήθηκε από έναν ανεύθυνο δημόσιο τομέα (παρά το γεγονός ότι έπαιξε ρόλο σε ορισμένες χώρες, κυρίως την Ελλάδα), ούτε για μία κρίση που έχει κάνει τις αγορές να χάσουν την πίστη τους στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ικανοποιήσουν τα δανειακά βάρη που έχουν συσσωρευτεί. Είναι σίγουρα μια συστημική κρίση που ακολούθησε μια περίοδο υπερδανεισμού από πολλούς, αλλά αυτό συνέβη το ίδιο συχνά (αν όχι και πιο συχνά) στον ιδιωτικό τομέα όσο και στον δημόσιο τομέα. Η ετικέτα "κρατική" κρίση φαίνεται αδικαιολόγητη και ως εκ τούτου προκαλεί πράγματι περισσότερο σύγχυση παρά λύση».
Ακόμα λοιπόν και οι πιο επιθετικοί καπιταλιστικοί κύκλοι παραδέχονται ορισμένα χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής κρίσης, τα οποία άλλωστε είναι και αντικειμενικά. Μάλιστα, η ανησυχία τους για την τροπή που μπορεί να πάρουν τα πράγματα είναι εμφανής. «Ο σχεδιασμός μιας αναπτυξιακής πολιτικής, που θα μπορούσε να προκύψει από αυτή τη συνειδητοποίηση και την ανάγκη αντικατάστασης της σημερινής πολιτικής της συντονισμένης λιτότητας, θα απέφερε ένα σημαντικό όφελος. Παρά το γεγονός, ωστόσο, ότι τα φάρμακα της λιτότητας απέτυχαν να θεραπεύσουν την κρίση για περισσότερα από 2 χρόνια τώρα, παραμένει ακόμη ζητούμενο η προθυμία των φορέων χάραξης πολιτικής να αναζητήσουν άλλες προσεγγίσεις στη λύση του προβλήματος. Μέχρι να μπορέσουμε να διώξουμε το φάντασμα με το όνομα "κρατικό χρέος", δεν θα μπορέσει να βρεθεί το αποτελεσματικό φάρμακο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου