Οι ευρωεκλογές και η «ζωή μας» (Του Νίκου Ζαρταμόπουλου *)

Οι ευρωεκλογές και η «ζωή μας»

Οι τηλεοπτικοί εκλογολόγοι συνηθίζουν να «κλαίγονται» διότι, ενώ αντικείμενο των ευρωεκλογών είναι η «Ευρώπη» (εννοώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση φυσικά…), ο λαός ψηφίζει πάντα σε αυτές με βάση τα εσωτερικά πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα. Να όμως που ήρθε ο καιρός που κανείς πια δεν τολμά να ισχυριστεί ότι τα ζητήματα της ΕΕ και της εσωτερικής κατάστασης δεν είναι ένα και το αυτό. Η ΕΕ είναι παρούσα καθημερινά στη ζωή του ελληνικού λαού -και όχι μόνο- από τότε που η Ελλάδα μπήκε στα μνημόνια, αν και μερικοί προτιμούν να μιλούν για την  «κακιά Τρόικα» και το κακό ΔΝΤ, αφήνοντας την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο απυρόβλητο. Μάταιος όμως ο κόπος, αφού η αλήθεια δεν κρύβεται ούτε με τις χάντρες και τα καθρεφτάκια του ΕΣΠΑ. Είναι πλέον επισήμως παραδεκτό ότι η ελληνική κρίση είναι κομμάτι της κρίσης της ίδιας της ΕΕ. 

Δεν είναι τυχαίο ότι ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, που ερίζουν κωμικά για τους τίτλους ιδιοκτησίας του συνθήματος «Νέα Ελλάδα», το συμπληρώνουν με το «σε μια νέα Ευρώπη». Ούτε είναι τυχαίο που όλα τα κόμματα σήμερα (ακόμη και τα πιο φιλο-ΕΕ), έχουν προσθέσει μια κουταλιά «ευρωσκεπτικισμού» στη σούπα της προπαγάνδας τους. Μέχρι και στο «ευρωντιμπέιτ», όλοι οι υποψήφιοι πρόεδροι της Κομισιόν (ακόμη και οι πιο «φεντεραλιστές») φρόντισαν λίγο ως πολύ να τηρήσουν αποστάσεις από αυτό που είναι η ΕΕ σήμερα. 

Και πώς να κάνουν αλλιώς; Αφού οι υποσχέσεις ευημερίας για τα λαϊκά στρώματα πνίγονται μέσα στον εφιάλτη των εκατομμυρίων άνεργων, υποαπασχολούμενων και εξαθλιωμένων που σε όλη την Ευρώπη πληρώνουν τα σπασμένα της καπιταλιστικής κρίσης. Αφού όλοι πια βλέπουν ότι το «κοινό σπίτι των λαών» (αυτό που δήθεν θα εξασφάλιζε στους λαούς δημοκρατικά δικαιώματα και διαρκή ειρήνη) μετά από δυο δεκαετίες ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων γεννά πλέον παντού τον φασισμό και απειλεί να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερα αιματοκυλίσματα. 

Τα μνημόνια όμως εφαρμόζουν απλώς (με ιδιαίτερα μεγάλη ένταση που οφείλεται στην κρίση) τις πολιτικές εκείνες της ΕΕ που εδώ και χρόνια έχουν προδιαγράψει (και προγράψει) το μέλλον των εργατικών και λαϊκών δικαιωμάτων στις Λευκές Βίβλους. Η πραγματικότητα επιβεβαιώνει αυτό που μόνο το ΚΚΕ έδειχνε όταν μιλούσε για «λυκοσυμμαχία» της ΕΕ. Αυτή είναι μια παρομοίωση βέβαια, είναι όμως από τις πιο παραστατικές και θα έπρεπε ίσως να την εξηγούμε συχνότερα: περιγράφει την ΕΕ σαν μια συμμαχία κεφαλαιοκρατών που σαν τους λύκους ανταγωνίζονται μεταξύ τους για καλύτερες θέσεις και μερίδες στο ιμπεριαλιστικό φαγοπότι και σαν τους λύκους ενωμένοι εφορμούν πάνω στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα προκειμένου να μειώσουν το κόστος της εργασίας και να μεγαλώσουν την κερδοφορία τους. Είναι ταυτόχρονα πηγή ανταγωνισμών ανάμεσα στις αστικές τάξεις των χωρών μελών της και πηγή κινδύνων για τους εργαζόμενους και για τους λαούς.

Κάποιοι (μερικοί καλοπροαίρετα, μερικοί όχι), εκνευρίζονται με αυτές τις αυτονόητες επισημάνσεις. Θα πουν «Ωραία, μπράβο, μας τα έλεγε το ΚΚΕ… Σήμερα όμως τι κάνουμε;». Πολλοί επίσης λένε ότι η ψήφος στο ΚΚΕ είναι «ψήφος ιδεολογίας», ότι είναι ψήφος για ένα ουτοπικό αύριο, ενώ ο άνθρωπος που αγωνιά για τη «ζωή» του οφείλει να επιλέξει μια από τις άμεσες και πραγματιστικές λύσεις που του προσφέρονται για το «σήμερα». Ας πάμε στη «ζωή μας» και στο «σήμερα» λοιπόν, σε αυτό που πραγματικά έχουμε μπροστά μας και στο τι προτείνουν τα διάφορα κόμματα να γίνει, γιατί εκεί ακριβώς είναι που αποδεικνύεται η υπεροχή της πρότασης του ΚΚΕ. Εκεί φαίνεται ότι «ανεφάρμοστες» και «ουτοπικές» είναι στην πραγματικότητα οι «φιλολαϊκές» διακηρύξεις των άλλων κομμάτων μπροστά στην κάλπη, και όχι αυτό προτείνουν οι κομμουνιστές.

Κοινό σημείο λοιπόν των προγραμμάτων που μας σερβίρουν όλα τα άλλα κόμματα πλην του ΚΚΕ, είναι ότι τάζουν έναν «άλλον» καπιταλισμό, της φαντασίας τους, ώστε να μην αντιπαλέψουμε τον υπαρκτό πραγματικό καπιταλισμό που σαρώνει τις ζωές και τα δικαιώματά μας. 

Πρώτα μας είπαν παραμύθια με «δράκους» για τις αιτίες της κρίσης: φταίνε οι κακές τράπεζες, τα κακά «γκόλντεν μπόις», το κακό παρασιτικό κεφάλαιο, φταίει το κακό κράτος και οι υπάλληλοί του, οι κακοί πολιτικοί που τα έφαγαν, οι κακοί πολίτες που τα έφαγαν μαζί τους, , το κακό ΔΝΤ, το κακό ευρώ, ο κακός Σόιμπλε κτλ. 

Τώρα ήρθε η εποχή των ωραίων παραμυθιών με «νεράιδες»: μόλις περάσει η κρίση θα έχουμε έναν καπιταλισμό σε μια κοινωνική ΕΕ, μετά κουρεμάτων και ευρωομολόγων, από την ανάπτυξη του οποίου θα κερδίζουμε όλοι, όπου θα κυριαρχεί το καλό «παραγωγικό» κεφάλαιο, όπου οι τράπεζες θα είναι συμπαραστάτες του καταθέτη, του αγρότη, του αυτοαπασχολούμενου, όπου τα εργασιακά δικαιώματα θα είναι σεβαστά, όπου όλοι θα κερδίζουν από την ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι. 

Διαφέρουν βέβαια τα κόμματα ως προς τα μέσα που προτείνουν για την επίτευξη αυτού του παραμυθένιου στόχου. Ανάμεσα στη συνταγή «δημοσιονομική πειθαρχία» με «απελευθέρωση των αγορών» -που προτείνουν οι κυβερνητικοί της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ- και στις συνταγές που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ και προέρχονται από τα βάθη της ιστορίας του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού (new deal, σχέδιο Μάρσαλ κτλ.) ή από τα αζήτητα της σοσιαλδημοκρατίας που το σύστημα τις έχει αφήσει οριστικά πίσω του, μπορούν να υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες παραλλαγές και συνδυασμοί.

Στον πραγματικό κόσμο όμως υπάρχει μόνο ένας καπιταλισμός, αυτός που σήμερα για να ξεπεράσει την κρίση του επιτίθεται παντού στην εργατική τάξη και στα πιο στοιχειώδη δικαιώματα, που είναι έτοιμος να καταπατήσει νόμους και συντάγματα για το συμφέροντα των μονοπωλίων, που θέλει να απορροφήσει όλο τον τζίρο, όλες τις παραγωγικές δραστηριότητες που μέχρι τώρα άφηνε σε αγρότες, σε αυτοαπασχολούμενους και σε μικρότερους επαγγελματίες ή επιχειρηματίες. 

Στον πραγματικό καπιταλισμό ζουν, βασιλεύουν και εξυπηρετούν την κερδοφορία του και οι «δράκοι» και οι «νεράιδες» των παραμυθιών που μας σερβίρουν. Στον πραγματικό καπιταλισμό του σήμερα και του αύριο οι εθνικοποιημένες τράπεζες κάνουν την ίδια δουλειά με τις ιδιωτικές, το χρηματιστικό κεφάλαιο είναι η άλλη όψη του «παραγωγικού» κεφαλαίου, διογκώνει τα κέρδη από την εκμετάλλευση του ιδρώτα των εργαζόμενων σε όλον τον πλανήτη χρεώνοντας ολόκληρους λαούς και υποθηκεύοντας το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας. Στον πραγματικό καπιταλισμό το «μικρό και ευέλικτο κράτος» με τους ελαστικούς υπαλλήλους καλείται πλέον να κάνει οικονομικότερα την ίδια βρομοδουλειά των μονοπωλίων που μέχρι σήμερα έκανε το μεγάλο κράτος με τις στρατιές υπαλλήλων του. Στον πραγματικό καπιταλισμό οι νόμοι αλλάζουν και εκσυγχρονίζονται αλλά τα «γκόλντεν μπόις», οι αστοί πολιτικοί και οι λομπίστες συνεχίζουν ακάθεκτοι και με νέες μορφές το νομιμοφανές ή όχι φαγοπότι τους στις πλάτες της κοινωνίας. 

Στον πραγματικό καπιταλισμό η ίδια πολιτική απέναντι στους εργαζόμενους και στα λαϊκά στρώματα εφαρμόζεται πλέον και όταν ο υπουργός οικονομικών είναι πιο «νεοφιλελεύθερος» και όταν είναι πιο «κεϊνσιανός», και όταν τα επιτόκια ανεβαίνουν και όταν πέφτουν, και όταν έρχεται και όταν φεύγει το ΔΝΤ, και από τον Σόιμπλε και από τον Ολάντ, είτε με συνταγή Ομπάμα είτε με συνταγή Μέρκελ, και όταν μια χώρα μπαίνει στο ευρώ και όταν μια χώρα επανέρχεται στο εθνικό της νόμισμα αν το συμφέρον της αστικής της τάξης το επιβάλλει. Στον πραγματικό καπιταλισμό ο ανταγωνισμός, οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και οι σφαγές των λαών εντείνονται όσες «ολοκληρώσεις» κι όσα G8 ή G20 κι αν γίνουν, όσο κι αν εκσυγχρονίζεται το «διεθνές δίκαιο».

Όλα αυτά που τάζουν τα διάφορα αστικά κόμματα θα μείνουν απραγματοποίητα και θα αποδειχτούν απατηλά, κι αυτό είναι ένα δεδομένο που προκύπτει από τις αναγκαιότητες του καπιταλιστικού συστήματος. Ειδικά στη φάση που βρίσκεται σήμερα ο καπιταλισμός δεν έχει άλλο δρόμο παγκοσμίως για να επιβιώνει από τις κρίσεις του: πρέπει να συνθλίβει τους εργάτες και τα λαϊκά στρώματα, να επεκτείνει τα πεδία μονοπωλιακής κερδοφορίας και στην τελευταία γωνιά του πλανήτη, και στην πιο μικρή οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα, πρέπει να εμπορευματοποιεί και το τελευταίο κοινωνικό αγαθό. 

Ο καπιταλισμός είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ υποχρεωμένος να βασίσει τα κέρδη και την ανάπτυξη του στη σχετική αλλά και στην απόλυτη εξαθλίωση των μισθωτών, καθώς και στη συμπίεση των μεσαίων στρωμάτων. Για να φτηνύνει τα προϊόντα που μας πουλά είναι υποχρεωμένος να φτηναίνει συνεχώς τις ζωές μας αναπαράγοντας τα κοινωνικά αδιέξοδα. Ο καπιταλισμός ζητά πλέον να κάνει νόμιμα και ανεμπόδιστα όλα όσα έκανε μέχρι χτες σε περιορισμένη κλίμακα ή παράνομα: να φοροδιαφεύγει νόμιμα, να τοκογλυφεί νόμιμα, να επεκτείνει τον ωμό εκβιασμό που μέχρι χτες έκανε περιορισμένα στις πιο ευάλωτες ομάδες εργαζόμενων σε όλους τους μισθωτούς. Νόμιμα τα μέχρι χτες μαύρα κέρδη, νόμιμη και η μέχρι χτες μαύρη εργασία: δουλειά χωρίς δικαιώματα, δουλειά χωρίς αξιοπρεπή σύνταξη και περίθαλψη, δουλειά χωρίς ωράρια, δουλειά με το κομμάτι, δουλειά για ψίχουλα. 

Και μαζί με αυτή τη μαυρίλα βγαίνει στην επιφάνεια και η πιο στυγνή μορφή της δικτατορίας των μονοπωλίων, νομιμοποιείται ο μαύρος φασισμός που στη χώρα μας έχει την αποκρουστικότερη μορφή της ναζιστικής εγκληματικής συμμορίας της Χρυσής Αυγής. Το κεφάλαιο ξέρει ότι χωρίς επίθεση στα πολιτικά και δημοκρατικά δικαιώματα του λαού δεν μπορεί να περάσει και να σταθεί η οικονομική του επίθεση, γι’ αυτό και βγάζει αυτούς τους μαυροφορεμένους τραμπούκους που φέρνουν στον δρόμο τον πιο ωμό εργοδοτικό τραμπουκισμό που ζουν κάθε μέρα χιλιάδες εργαζόμενοι, ιδίως νέοι, γυναίκες και μετανάστες. Γι’ αυτό τους κανακεύει, γι’ αυτό τους προβάλλει όπως δείχνει και η τελευταία εκλογική εβδομάδα, όπου τα κανάλια τους έχουν κάνει τους προκλητικούς υπόδικους εγκληματίες πρώτο θέμα ανακηρύσσοντάς τους σε «ρυθμιστές».

Ο κάθε μισθωτός, άνεργος, συνταξιούχος, αγρότης, αυτοαπασχολούμενος, ο κάθε νέος, η κάθε γυναίκα που σήμερα συνθλίβεται από τις συνέπειες της κρίσης και βλέπει τους κινδύνους που μας απειλούν πρέπει να λάβει υπόψη αυτήν ακριβώς τη ζοφερή πραγματικότητα, αυτούς τους νόμους του καπιταλισμού που ανακάλυψε και περιέγραψε ο επιστημονικός μαρξισμός. 

Δεν χρειάζεται να έχει κατεβάσει κανείς τόμους βιβλίων για να κατανοήσει αυτές τις αλήθειες, όπως δεν χρειάζεται κανείς να είναι φυσικός για να γνωρίζει ότι η γη κινείται γύρω από τον ήλιο κι όχι το αντίστροφο και να δρα με βάση αυτή τη γνώση.  Άλλωστε όλοι διαισθητικά πλέον κατανοούν αυτές τις αλήθειες: όλοι βλέπουν ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί πια να υποσχεθεί διαρκή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου (όπως έκανε λίγες δεκαετίες πριν) ότι έχει περάσει η εποχή όπου κάθε γενιά ήταν βέβαιη ότι η επόμενη θα ζήσει καλύτερα. Αντίθετα, τώρα το μόνο βέβαιο είναι ότι αν τα πράγματα μείνουν έτσι, οι επόμενες γενιές θα ζουν χειρότερα, μέσα στη διαρκή αβεβαιότητα, στην ελαστική εργασία, στην απόλυτα εμπορευματοποιημένη υγεία και παιδεία. 

Να ψηφίσουμε λοιπόν για τη ζωή μας, να αντιδράσουμε σε αυτό που ζούμε» όπως σε δραματικούς τόνους λένε τα διάφορα εκλογικά διαφημιστικά; Μα αν πράγματι νοιαζόμαστε για τη ζωή μας και για τη ζωή των παιδιών μας πρέπει να λάβουμε υπόψη τη σκληρή αυτή πραγματικότητα κι όχι τις φρούδες ελπίδες ότι με λίγη «σταθερότητα» όλα θα διορθωθούν όπως λέει η ΝΔ, ή ότι με μια ψήφο στις 25 όλα αυτά θα φύγουν στις 26 όπως λέει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αν νοιαζόμαστε για το «σήμερα» θα δούμε ότι ο μόνος τρόπος να επιτευχθεί η παραμικρή κατάκτηση, ο μόνος τρόπος να ανακοπεί η βιαιότητα της επίθεσης που δεχόμαστε, ο μόνος τρόπος να αντεπιτεθούμε και να πετύχουμε πραγματικές βελτιώσεις στη ζωή μας (από τις πιο μικρές που θα μας ανακουφίσουν, ως τις πιο μεγάλες που θα μας ανοίγουν νέους δρόμους) είναι να κάνουμε αυτό που η εργατική τάξη και ο λαός κατάφεραν να κάνουν σε εξίσου, αν όχι περισσότερο, δύσκολες εποχές: ταξική πάλη ενάντια στο κεφάλαιο και στην εξουσία του.

Ούτε χρειάζεται να είναι κανείς ιστορικός για να ξέρει και να κατανοεί ότι όλα αυτά που κατακτήθηκαν ως εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα και που σήμερα αφαιρούνται έγιναν όταν υπήρχε ένα ταξικό εργατικό κίνημα που αμφισβητούσε την ίδια την εξουσία των αστών, που τους έκανε να τρέμουν, έγιναν όταν υπήρχε η ακτινοβολία της Οκτωβριανής επανάστασης και του σοσιαλισμού. Ανεξάρτητα από το ποια άποψη έχει ο καθένας για το τι πήγε στραβά και το εργατικό κίνημα υποχώρησε και ο σοσιαλισμός ανατράπηκε, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η υποχώρηση αυτή και η προσχώρηση στις λογικές της ταξικής συνεργασίας είναι που έχει φέρει τους εργαζόμενους και τον λαό σήμερα σε αυτή τη μειονεκτική θέση.

Αν θέλουμε να κάνουμε λοιπόν κάτι «για τη ζωή μας» αυτή την Κυριακή, πρέπει ο καθένας -ανεξάρτητα από τι ψήφιζε ή πίστευε παλιότερα- να πάρει υπόψη του αυτή την πραγματικότητα. Κι αν μιλάμε για την ψήφο στις ευρωεκλογές, η μόνη «πραγματιστική» ψήφος, η μόνη που λέει «σταματήστε» και μπορεί να ανακόψει την επιθετικότητα του κεφαλαίου και της ΕΕ, η μόνη ψήφος που λέει στοπ στον ιμπεριαλισμό, στον φασισμό και τον πόλεμο που απειλεί ξανά τον λαό μας και τους λαούς της Ευρώπης είναι η ψήφος στο ΚΚΕ. 

Αν αυτά που λέει το ΚΚΕ (διαγραφή χρέους και αποδέσμευση από την ΕΕ με κοινωνικοποίηση του πλούτου και λαϊκή εξουσία) ακούγονται «ουτοπικά», αυτό γίνεται ακριβώς γιατί δυστυχώς έχουμε φτάσει σήμερα στο σημείο να ακούγεται «ουτοπικό» να έχουμε δουλειά, σύνταξη, δωρεάν υγεία και παιδεία, να ακούγεται «ουτοπικό» ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να διεκδικούν μια αύξηση, μια υπερωρία, ένα ρεπό. Όταν οι εργαζόμενοι κάνουν αυτό που πρέπει, όταν ορθώσουν ανάστημα, οργανωθούν σε ταξική λαϊκή συμμαχία, θα τρομάξουν το κεφάλαιο και θα το κάνουν να αρχίσει ξανά να υποχωρεί. Τότε δεν θα είναι κανένα αυτονόητο «ουτοπικό» όπως συμβαίνει σήμερα, τότε θα βελτιωθεί άμεσα η θέση τους και οι αγώνες θα πετυχαίνουν όλο και περισσότερα. Με ορθό το ανάστημα των εργαζόμενων και του λαού, όλα αυτά τα «ουτοπικά» που λέει το ΚΚΕ θα αρχίσουν να φαίνονται στον ορίζοντα, θα αρχίσουν να παίρνουν σάρκα και οστά και θα αποδειχτούν πολύ πιο ρεαλιστικά και εφαρμόσιμα από τα παραμύθια που μας πουλάνε οι αστοί και οι παλιοί και νέοι σοσιαλδημοκράτες.

Ας κάνουμε λοιπόν ένα βήμα για να ορθώσει ο λαός ανάστημα αυτή την Κυριακή, ας δώσουμε τη μοναδική ψήφο που μετράει πραγματικά «για τη ζωή μας»: ΚΚΕ!

Μυτιλήνη 23/5/2014

Νίκος Ζαρταμόπουλος

στέλεχος του ΠΑΜΕ και της Λαϊκής Συσπείρωσης

συνεργαζόμενος με το ΚΚΕ