Μια ιστοριούλα Σοσιαλισμού... : ο Σοσιαλισμός που βίωσαν στην Βουλγαρία

H «Όλγα» είναι από την Βουλγαρία και εργαζόμενη εδώ και 15 χρόνια σε εργολάβο καθαρισμού στην Ελλάδα. Είναι περίπου 55 χρόνων με τον άντρα της στην Βουλγαρία, τον γιό εργάτη στην Γερμανία και την κόρη παντρεμένη στην Αμερική. (για λόγους προστασία της, το όνομα είναι τυχαίο). Είχαμε μια κουβεντούλα προχτές από καρδιάς για τον Σοσιαλισμό που βιώσαν ως το 91 στην γειτονική χώρα…

«Ποτέ δεν είχαμε νοιώσει τέτοια απόγνωση και άγχος πως θα περάσει ο μήνας με τα λεφτά που παίρναμε στην Βουλγαρία επί «κομμουνισμού». Ποτέ δεν είχαμε νοιώσει τέτοια ανασφάλεια  για το μέλλον που νοιώθετε εσείς κι εμείς εδώ. Ότι παίρναμε ήταν καθαρά λεφτά και ο μήνας όχι μόνο έβγαινε άνετα αλλά περίσσευαν και αρκετά που έμεναν στην άκρη. Ούτε φόρους θυμάμαι ποτέ, ούτε έκτακτες εισφορές στο κράτος, ούτε νοίκια, ούτε λογαριασμούς που αυξάνονταν συνεχώς, αλλά το κυριότερο ποτέ αγχος μήπως σε διώξουν από την δουλειά, ή πότε και αν θα πάρεις σύνταξη … 

Τα προϊόντα είχαν σταθερές τιμές επί δεκαετίες, υπήρχε αφθονία και επάρκεια… μέχρι που φέραν την Περεστρόικα ο Γκορμπατσώφ και άρχισαν να παρατηρούνται τα πρώτα  φαινόμενα ελλείψεων και στην Βουλγαρία. Βέβαια δεν υπήρχε ποικιλία και ιλουστρασιόν συσκευασίες στα καθημερινά αλλά τα προϊόντα που εφοδιάζονταν η αγορά ήταν πάντα καλής ποιότητας».

ΕΡ: Τι δουλειά κάνατε εκεί Όλγα;

«Εγώ ήμουν «χημικός μεταλλειολόγος» και δούλευα σε Πυρηνικό Εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος (εσείς εδώ παίρνετε ακόμα ρεύμα από την Βουλγαρία απ ότι ξέρω), ο άντρας μου δούλευε στο Κολχόζ της περιοχής και ήταν συντηρητής των αγροτικών μηχανημάτων του. Εγώ έπαιρνα μηνιάτικο περίπου 300 Λ (Λέβα) και εκείνος λίγο πάνω από 250. Όταν παντρευτήκαμε το '83 μας παραχώρησε το κράτος δωρεάν ένα σπίτι με προοπτική ενός παιδιού ακόμα, μια και ήμουν ήδη έγκυος στην κόρη. Όταν ήρθε και το δεύτερο παιδί, μας πήγαν σε μεγαλύτερο και τότε αλλάξαμε ή συμπληρώσαμε τις ηλεκτρικές συσκευές και τα έπιπλα.

Θυμάμαι είχαμε πάρει ένα Ανατολικογερμανικό ψυγείο, μια κουζίνα Ρώσικη, μια τηλεόραση Τσεχοσλοβάκικη κι ένα πλυντήριο Βουλγάρικο. Υπήρχαν και δυο τρεις άλλες επιλογές αλλά ο άντρας μου σαν πιο ειδικός στα μηχανολογικά πρότεινε αυτές τις συγκεκριμένες. Δεν είχαν την φινέτσα και την ποικιλία που έχετε εδώ αλλά αποδείχτηκαν λειτουργικά και γερά. Ακόμα τα έχουμε και δουλεύουν στην πατρίδα!! Επίσης επισκευάζονταν εύκολα και φτηνά ή ακόμα και τα άλλαζες αν ήθελες. Μπορούσες να τα αγοράσεις με χαμηλές δόσεις στο κράτος που στα κράταγαν από τον μισθό ή και μετρητοίς αν είχες απόθεμα χρημάτων. Εμείς επιλέξαμε το δεύτερο τότε μια και κάθε μήνα η οικογένεια έδινε 10 Λ (Λέβα) για ηλεκτρικό, τηλέφωνο, θέρμανση, νερό (απεριόριστα) και άλλα 10 για τις συγκοινωνίες όλης της οικογένειας, άρα περίσσευαν πάντα αρκετά.

ΕΡ: Και η καθημερινότητα Όλγα πως ήταν;

«Η διατροφή της οικογένειας δεν ήταν ποτέ πρόβλημα γιατί οι γονείς συνήθως τρώγαμε στην δουλειά και τα παιδιά πάντα στο σχολείο… Οπότε ψωνίζαμε μόνο για βραδυνό και για τα Σαββατοκύριακα. Ποτέ όμως δεν θυμάμαι να ξοδέψαμε πάνω από 5Λ την ημέρα για τρόφιμα.

Επίσης ποτέ δεν θυμάμαι να αγχωθήκαμε για τα παιδιά μας, τι θα γίνουν, πως θα σπουδάσουν, αν βρούνε δουλειά, σπίτι κλπ, όπως τρέχετε νυχθημερόν εσείς εδώ …Και δεν μιλάμε μόνο για τα σχολεία και τις σπουδές τους.

Ακόμα και τα χόμπι τους και τις δραστηριότητές τους τα κάλυπτε δωρεάν το κράτος. Ο γιός μου πχ του άρεσε το μπάσκετ, η ιππασία και το κολύμπι, στην κόρη άρεσε το πιάνο και το  πατινάζ στον πάγο… (δακρύζει )… τα έρμα, λίγο τα πρόλαβαν αυτά, τα πρώτα τους χρόνια μόνο, ως το 91 που διαλύθηκαν όλα…. 

Όλα αυτά τα κάλυπτε το κολχόζ, ο νέος απλά διάλεγε τι του άρεσε να ασχολείται. Ποτέ επίσης δεν αγχωθήκαμε για θέματα υγείας, δικά μας ή των παιδιών. Ας πούμε η κόρη μου που είχε αλλεργία την άνοιξη παρακολουθείτο μόνιμα από ειδική αλλεργιολόγο γιατρό όλα της τα χρόνια. Διακοπές πηγαίναμε κάθε χρόνο δωρεάν όλη η οικογένεια το καλοκαίρι σε εργατικά θέρετρα, σε βουνό ή θάλασσα και αν ήθελαν τα παιδιά στο ενδιάμεσο σε παιδικές κατασκηνώσεις. Το κανόνιζες από τον χειμώνα αν θα πήγαινες με το πρόγραμμα του κολχόζ του άντρα ή με το δικό μου πρόγραμμα του συνδικάτου των επιστημόνων. Σε ότι αφορά την διασκέδαση μπορούσες πολύ φτηνά να πας όπου ήθελες, από θέατρα και σινεμά, μέχρι λούνα παρκ και συναυλίες. Πολύ διαδεδομένο όμως ήταν να μαζευόμαστε οι γειτονιές σε πάρκα και όχθες ποταμιών την Κυριακή, να ψήνουμε όλοι μαζί, και να γλεντάμε με δικές μας ορχήστρες (σχεδόν όλοι παίζαμε κάποιο μουσικό όργανο)

ΕΡ: Μας παρουσιάζεις έναν παράδεισο! Αρνητικά δεν υπήρχαν;

Σε σχέση μ' αυτά εδώ, παράδεισος ήταν ...Πως δεν υπήρχαν. Δεν σε άφηναν να ταξιδεύεις όπου ήθελες εξω απ΄την χώρα. Ακόμα και για άλλες σοσιαλιστικές χώρες μόνο με κρατική έγκριση πήγαινες, για δυτικές ούτε λόγος. Αυτό ήταν αρνητικό για πολύ κόσμο και ιδιαίτερα για τους νέους. 

Αν το συνδυάσεις και με το μεγάλο περίσσευμα χρημάτων που είχε ο καθένας μας γινόταν όλο και πιο πιεστικό. Κάθε νέου -και όχι μόνο- ανθρώπου το όνειρο είναι να γνωρίσει, να γυρίσει τον κόσμο… 

Άλλο αρνητικό ήταν  αυτή η έλλειψη ποικιλίας προϊόντων, όλα αυτά τα «θαυμαστά» που έχετε στις βιτρίνες εδώ, αυτά τα ιλουστρασιόν που λέμε… (αλλά «φάτε μάτια ψάρια» τελευταία και για εσάς… γελάει). Αυτά μας θάμπωναν κι εμάς, αυτά ζήλευαν κάποιοι.

ΕΡ: Γι αυτά  κατέρρευσαν όλα σε μια νύχτα ρε Όλγα;

Δεν ήταν σε μια νύχτα. Ο Γκορμπατσώφ τα ξεκίνησε από την Ρωσία πρώτα με τα μεγάλα λόγια για καλυτέρευση του «κομμουνισμού». Τότε άρχισαν και τα πρώτα βάσανα σε χώρες σαν την δικιά μου. Ελλείψεις, οικονομικά προβλήματα αργότερα… Αδιαφορία στην κρατική μηχανή, ρεμούλες κλπ. Τον πιστέψαμε σχεδόν όλοι. Ο πολύς ο κόσμος, νομίσαμε ότι θα διατηρούνταν όλα αυτά που είχαμε και απλά επιπλέον θα είχαμε και την «αφθονία» των βιτρινών των δικών σας ή την ελευθερία για ταξίδια. Δεν προσέξαμε όμως τι κρύβαν από πίσω οι βιτρίνες σας…

Το αφεντικό που έχω εγώ τώρα στο κεφάλι μου και μου δίνει 400 ευρώ το μήνα για 12 ώρες δουλειά και τρέμει και η ψυχή μου μη με απολύσει …

Ίδιους ακριβώς έχουν ο άντρας μου στην πατρίδα και ο γιός μου στην Γερμανία...

Κι όσο για ταξίδια... 

laikhexousia.blogspot.gr