Παρασκευή 21 Αυγούστου 2009

H ΥΠΕΡΑΛΙΕΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Ανέκαθεν στην αλιεία ήταν ζητούμενη η ορθολογική διαχείριση των αλιευτικών πόρων, ώστε να υπάρχει πάντα επάρκεια σε αλιεύματα και οι ψαράδες να έχουν εξασφαλισμένο εισόδημα στη δύσκολη και σκληρή δουλειά που κάνουν. Η πραγματική κατάσταση απέχει πολύ απ' αυτήν την ανάγκη, αφού κυριαρχεί η εντατικοποίηση των αλιευτικών προσπαθειών, αποτέλεσμα του άναρχου και σε ανταγωνιστική βάση τρόπου εκμετάλλευσης του αλιευτικού πλούτου με λογικό επακόλουθο τον κίνδυνο μείωσης των αλιευτικών αποθεμάτων.

Οι κυβερνήσεις και τα παπαγαλάκια τους περί τα αλιευτικά επιχειρούν να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη φορτώνοντας την ευθύνη στους μικρομεσαίους ψαράδες οι οποίοι, όπως ισχυρίζονται, κοιτάζουν το σήμερα και δε νοιάζονται για το αύριο. Η επίρριψη ευθυνών στους ψαράδες κρύβει τους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους των κυβερνήσεων της ΝΔ σήμερα και του ΠΑΣΟΚ παλιότερα, του κεφαλαίου και της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της ΕΕ που στοχεύουν στην εκδίωξη των μικρών και μεσαίων ψαράδων και την υποταγή όσων από αυτούς παραμείνουν στο επάγγελμα σαν υπάλληλοι αλιευτικών εταιρειών.

Όλοι αυτοί επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην αστυνόμευση των αλιευτικών δραστηριοτήτων, πλασάροντας την άποψη ότι έτσι προστατεύουν τον αλιευτικό πλούτο απ' τις αχαλίνωτες διαθέσεις των ψαράδων. Κατά την αντίληψή τους, οι ψαράδες είναι κοινωνική ομάδα του περιθωρίου που έχει μάθει να ζει στα όρια της νομιμότητας!!! Το εκπληκτικό είναι ότι η εικόνα του παράνομου και καταστροφέα του αλιευτικού πλούτου τείνει να περάσει και να γίνει πεποίθηση σε πολλούς ψαράδες, οι οποίοι, έχοντας το πλέγμα της ενοχής, δεν τολμούν να διεκδικήσουν τα δίκαια αιτήματά τους.
Η υπεραλίευση είναι μια πραγματικότητα που δεν την αμφισβητούν οι ίδιοι οι ψαράδες. Συνήθως την ευθύνη την καταλογίζουν σε συναδέλφους τους, που τυχαίνει να διαθέτουν αποδοτικότερα εργαλεία για τη συλλογή αλιευμάτων στην ίδια περιοχή που δραστηριοποιούνται. Σαν αντίληψη, αυτή είναι κοντόφθαλμη, επειδή βλέπει τους θάμνους και όχι το δάσος! Αν μάλιστα εξελιχθεί και μετατραπεί σε «αγωνιστική διεκδίκηση» για κατάργηση των αποδοτικών εργαλείων, τότε έχουμε να κάνουμε με την τακτική «χτυπάμε το σαμάρι, γιατί δεν μπορούμε να χτυπήσουμε τον γάιδαρο». Αυτή η αντιπαλότητα μεταξύ ψαράδων ως προς τα εργαλεία υπήρξε ανέκαθεν τροχοπέδη στη δημιουργία αλιευτικού μετώπου ενάντια στην αντιαλιευτική πολιτική, γιατί αντί για τη διεκδίκηση κοινών ουσιαστικών αιτημάτων, επικεντρώνεται σε δευτερεύοντα ζητήματα που επενεργούν διαλυτικά στην κοινή τους προσπάθεια.
Την υπεραλίευση δεν την προκαλούν τα αλιευτικά εργαλεία αυτά καθ' αυτά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν, επειδή κάθε αλιευτικό εργαλείο είναι χρήσιμο στη χρήση του και βλαβερό στην κατάχρησή του. Η υπεραλιεία διενεργείται στη θάλασσα, αλλά οι πραγματικές της αιτίες βρίσκονται στη στεριά!!!

Διαχρονικές κυβερνητικές ευθύνες
Είναι οι διαχρονικές κυβερνητικές πολιτικές που εκχώρησαν την αξιοποίηση του αλιευτικού πλούτου κατά αποκλειστικότητα στα κυκλώματα εμπορίας, τα οποία υπαγορεύουν στους ψαράδες την αλίευση μερικών δεκάδων ειδών αλιευμάτων. Για τα υπόλοιπα είδη, εάν συλληφθούν σε ποσότητες μεγάλες, η μόνη λύση είναι η απόρριψή τους είτε στη θάλασσα απ' ευθείας απ' το καΐκι του ψαρά, είτε στις χωματερές απ' το φορτηγό του ιχθυέμπορου.
Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι η βαθμιαία ελάττωση των εμπορεύσιμων ειδών σε αριθμό και σε βιομάζα, απ' τη μια, και η κατασπατάληση ακόμα πιο μεγάλης βιομάζας αλιευμάτων που δεν υστερούν σε θρεπτική αξία έναντι των εμπορεύσιμων, τα οποία παίρνουν το δρόμο της απόσυρσης ή και απόρριψης. Στην υπεραλίευση στην οποία εξωθείται ο ψαράς από τους ιχθυέμπορους και τις απαιτήσεις τους έχουν ευθύνη και οι κυβερνήσεις επειδή ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν για την αξιοποίηση των μη εμπορεύσιμων ειδών.

Με βάση τα παραπάνω, ο ψαράς όχι μόνο δεν μπορεί να θεωρείται ως προαγωγός της υπεραλίευσης, αλλά είναι το θύμα αυτής της κατάστασης. Μπορεί να υπερεπενδύει σε εξοπλισμό, ελπίζοντας να βελτιώσει την οικονομική του κατάσταση. Αλλά το μόνο που καταφέρνει είναι να συντηρεί τις ιχθυαγορές και να πλουτίζει τους εμπόρους. Γι' αυτό η άποψη ότι ο μικρομεσαίος ψαράς καταστρέφει τον ενάλιο πλούτο είναι πολύ επιφανειακή και πέρα ως πέρα λανθασμένη. Επειδή αυτός έχει βαθιά συνείδηση της ανάγκης προστασίας του αλιευτικού πλούτου και γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον ότι η εξάντληση των αλιευτικών αποθεμάτων δεν του παρέχει επαγγελματικό μέλλον.

Είναι όμως συνείδηση που παραμένει σε ατομικό επίπεδο και όχι σε συλλογικό. Ολοι θέλουν την προστασία, αλλά η υποψία ότι η μείωση της αλιευτικής προσπάθειας του ενός θα αποτελέσει ευκαιρία σε κάποιον άλλο να εκμεταλλευτεί το κενό της απουσίας του απ' το αλιευτικό πεδίο, τους οδηγεί όλους μαζί και τον καθένα ξεχωριστά στην ανασφάλεια και κατά συνέπεια η προστασία δεν υλοποιείται. Ετσι η κατάσταση στους αλιευτικούς πόρους μοιάζει σαν μια πίτα που ο καθένας προσπαθεί όσο το δυνατό συντομότερο να αρπάξει ένα καλό κομμάτι ανάλογα με τα μέσα που διαθέτει πριν προλάβει κάποιος να του το πάρει.

Εκδίωξη των μικρομεσαίων ψαράδων
Η αλιευτική κατάσταση στη χώρα μας και ο τρόπος διαχείρισης των αλιευτικών πόρων αντικειμενικά διευκολύνει την υλοποίηση του στρατηγικού στόχου της ΕΕ, που συνίσταται στην εκδίωξη των πολλών μικρών και μεσαίων αλιευτικών επιχειρήσεων για την επίτευξη ελέγχου των αλιευτικών πόρων από το πολυεθνικό κεφάλαιο. Τα κοινοτικά προγράμματα εκσυγχρονισμού και ανανέωσης του αλιευτικού στόλου που είναι αναγκαία για τους μικρομεσαίους ψαράδες, συνέτειναν στην αύξηση της προσωρινής αποδοτικότητας σε αλιεύματα αλλά και στην ταχύτερη στη συνέχεια μείωση των αλιευτικών αποδόσεων, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν αρκετοί ψαράδες στην εθελούσια έξοδο λόγω του ασύμφορου της παραμονής τους στην αλιεία.

Η αποχώρηση αυτή και η εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων από τους λίγους θα αποτρέψει την υπεραλίευση; Η απάντηση είναι προκαταβολικά ΟΧΙ. Η υπεραλίευση θα γίνεται απ' τους λίγους και μεγάλους γιατί οικονομία της αγοράς και προστασία του περιβάλλοντος είναι ασυμβίβαστα!!! Στη θέση του ανταγωνισμού των μικρών αλιευτικών επιχειρήσεων θα υπάρχει ο ανταγωνισμός των μεγάλων εταιρειών με πιο επώδυνες επιπτώσεις στο περιβάλλον και στους αλιευτικούς πόρους.
Με την αναθεώρηση της ΚΑΠ δίδεται μια προπαγανδιστική έμφαση στην προστασία των αλιευτικών πόρων. Όμως αυτά είναι εξαγγελίες όπως και οι διακηρύξεις παλιότερα για ορθολογική διαχείριση των αλιευτικών πόρων που ουδέποτε υλοποιήθηκαν. Τίποτα περισσότερο από καθαρή εξαπάτηση.
Στην ΕΕ κυριαρχούν οι δυνάμεις της αγοράς και εκείνο που αποτελεί κύριο μέλημα είναι η σταθερότητα της αγοράς που δεν έχει καμιά σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος και τις λαϊκές ανάγκες εργαζομένων και καταναλωτών. Όσο κυριαρχούν αυτές οι δυνάμεις πάντα θα υπάρχει ανταγωνισμός και αναπόφευκτο αποτέλεσμα θα είναι η υπεραλίευση.

Η μόνη ελπίδα να υλοποιηθεί η ορθολογική διαχείριση του ενάλιου πλούτου και να αποτραπεί η υπεραλίευση είναι όταν οι παραγωγικές δυνάμεις έρθουν στο προσκήνιο και αναδείξουν μια εξουσία που θα μεριμνά για την αξιοποίηση του αλιευτικού πλούτου στο σύνολό του και όχι επιλεκτικά.
Θα μεριμνά για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών και τη διασφάλιση του εισοδήματος όλων των ψαράδων στα πλαίσια μιας φιλολαϊκής πολιτικής. Οι μικρομεσαίοι ψαράδες που έχουν πρωτίστως συμφέρον απ' την προστασία και την ορθολογική διαχείριση του θαλάσσιου οικοσυστήματος θα πρέπει με κοινές προσπάθειες να παραμερίσουν τις συντεχνιακές αντιπαλότητες και να καθορίσουν τους όρους παραγωγής που ικανοποιούν τις λαϊκές ανάγκες που δεν είναι τίποτα άλλο παρά το φθηνό, φρέσκο ψάρι.

Να συνειδητοποιήσουν ότι οι σημερινοί όροι παραγωγής αντικειμενικά ωφελούν τα εμπορικά κυκλώματα που εξασφαλίζουν κέρδη έχοντας την αβάντα των ελεύθερων εισαγωγών αλιευμάτων, λόγω υποστήριξης της ΕΕ στα εμπορεύσιμα είδη, αλλά κι απ' τη διακίνηση των μη εμπορεύσιμων ειδών που αλιεύονται σε μεγάλες ποσότητες κι εκεί γίνεται η μεγαλύτερη εκμετάλλευση των ψαράδων.
Να κατανοήσουν ότι θα μπορέσουν να απαλλαγούν απ' τη θηλιά της εξάρτησης μόνο όταν αποφασίσουν μαζί με την αγωνιζόμενη αγροτιά και με μπροστάρη το εργατικό κίνημα να συμπορευτούν μαζί τους, να μπουν κι αυτοί στους κοινούς αγώνες. Διαφορετικά, η μοίρα τους θα είναι η εθελούσια αποχώρησή τους απ' τα αλιευτικά πεδία, αφήνοντάς τα στους νέους ψαράδες, στην ίδια κατάσταση όπως τα παρέλαβαν απ' τους πατεράδες τους.

Θανάσης ΚΑΛΟΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗΣ

Ιχθυολόγος Νομού Λέσβου



..

Δεν υπάρχουν σχόλια: