Κριτική στις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ Κρήτης για τον αγροτικό τομέα

Του Γιώργου ΝΤΑΓΚΟΥΝΑΚΗ*

 

Από το περασμένο φθινόπωρο, ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει μια πιο οργανωμένη προσπάθεια να παρέμβει πολιτικά στην αγροτιά της περιοχής. Ταυτόχρονα, έκανε προσπάθειες να παρέμβει στο αγροτικό κίνημα χωρίς μέχρι τώρα να έχει αποτέλεσμα.

 

Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας, όπως ανακοίνωσε, συγκρότησε «Αγροτικό Τμήμα Κρήτης» με υπεύθυνο συντονιστή τον Κ. Καμπιτάκη, στέλεχός του στο χώρο των γεωπόνων και δημοτικό σύμβουλο Ηρακλείου.

Ολο το προηγούμενο διάστημα πραγματοποίησε διάφορες ημερίδες και εκδηλώσεις σε όλους τους νομούς για προβολή των θέσεών του. Πρώτη παρουσίαση αυτών των θέσεων έκανε το Αγροτικό του τμήμα με ανακοίνωση που εξέδωσε στις 2/10/12.

Στην ανακοίνωση αναφέρονται οι θέσεις τους συνολικά για τον αγροτικό τομέα και στο τέλος κάνουν μια προσπάθεια εξειδίκευσης σε τοπικό επίπεδο. Επί της ουσίας, επαναδιατυπώνουν θέσεις που παρουσίασαν το καλοκαίρι του 2012 στα πλαίσια του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Κάνουν, αρχικά, τη διαπίστωση ότι εδώ και 20 χρόνια ο πρωτογενής τομέας στη χώρα μας βρίσκεται σε κρίση και «βαίνει συνεχώς από το κακό στο χειρότερο».

Κρύβουν, όμως, ότι αυτό οφείλεται στην καταστροφική ΚΑΠ. Κρύβουν ότι η ΚΑΠ, σε συνδυασμό με την απελευθέρωση της διακίνησης αγροτικών προϊόντων (Συμφωνία Μάαστριχτ όπου ο τότε ΣΥΝ είχε υπερψηφίσει), συρρίκνωσε και κατέστρεψε βασικές καλλιέργειες πανελλαδικά αλλά και στην Κρήτη, όπως: την σταφίδα, τα εσπεριδοειδή, τον καπνό, τα ζαχαρότευτλα και τη ζάχαρη κλπ. Κατέστρεψε αγροτικές παραγωγικές δομές, όπως: επεξεργασίας και συσκευασίας της σταφίδας, των εσπεριδοειδών, οινοποιήσιμων σταφυλιών (οινοποιεία, εμφιαλωτήρια Πεζών, Αρχάνων, Καστελίου Κισσάμου, ΚΕ Χανίων, πυρινοελαιουργείο ΑΒΕΑ, εργοστάσιο χυμών ΒΙΟΧΥΜ κ.λπ.). Στην υπόλοιπη Ελλάδα είχαμε κλείσιμο εργοστασίων ζάχαρης, τοματοπολτού, εκκοκκιστήρια, ξηραντήρια καπνού αλλά και καπνοεργοστάσια κλπ. Είχαμε, τέλος, και κάψιμο ψαροκάικων.

Κρύβουν ότι η ΚΑΠ είχε και έχει τη στρατηγική της συγκέντρωσης της γης και της παραγωγής σε λίγα χέρια και την καπιταλιστικοποίηση της αγροτικής παραγωγής. Δε λένε κουβέντα για τα πρόστιμα και τα πλαφόν που η ΚΑΠ μας επέβαλε, μειώνοντας δραστικά την παραγωγή σε προϊόντα αγροτοκτηνοτροφικά όπου η χώρα μας θα μπορούσε να έχει αυτάρκεια και να εξάγει και αντί γι' αυτό η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε εισαγωγέας τέτοιων και άλλων αγροτικών προϊόντων.

Κρύβουν ότι αποτέλεσμα της ΚΑΠ ήταν η μείωση του αγροτικού εισοδήματος μέχρι το 2010 κατά 22% περίπου και το ξεκλήρισμα πάνω από 200.000 αγροτικών νοικοκυριών.

Ποιο σχέδιο;

Για όλα τα παραπάνω δε λένε κουβέντα, μιας και ο ΣΥΝ και ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της ΚΑΠ και θα έπρεπε σήμερα να είναι απολογούμενος στους μικρομεσαίους αγρότες, όπως και οι κυβερνώντες.

Είναι φυσικό επακόλουθο να προσπαθεί μέσα από τις θέσεις που παρουσίασε να δικαιολογήσει την αρνητική πορεία της χώρας στον αγροτικό τομέα, προσδιορίζοντας άλλες αιτίες από τις πραγματικές.

Λέει, για παράδειγμα, ότι για την όλη αρνητική πορεία φταίει η σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική της EE που επιμένει να υποτάσσεται στη λειτουργία της αγοράς. Οτι φταίει η ασυδοσία των πολυεθνικών επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου και ο στρεβλός χαρακτήρας του εμπορίου τροφίμων, η αισχροκέρδεια των μεγάλων επιχειρήσεων των γεωργικών εφοδίων και μηχανημάτων. Ως παράγοντες που επιδεινώνουν την αρνητική πορεία στον αγροτικό τομέα αναφέρει τη δουλική υποταγή των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στα συμφέροντα των αγορών και τις επιταγές των Βρυξελλών, στην έλλειψη από τη μεριά τους «ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου για την έξοδο από την κρίση», λες και μπορεί να υπάρξει κάτι τέτοιο έξω από τις κατευθυντήριες γραμμές και τη στρατηγική της ΚΑΠ.

Τέτοιο σχέδιο προς όφελος του λαού μπορεί να υπάρξει μόνο σε σύγκρουση με τα μονοπώλια και την ΚΑΠ της EE. Αν ο λαός πάρει τις τύχες του στα χέρια του και ανατρέψει την εξουσία του κεφαλαίου έξω από την EE με κεντρικό σχεδιασμό και κοινωνικοποίηση των βασικών και συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και γης.

Ως ένα ακόμα παράγοντα που συνέβαλε στο βάθεμα της κρίσης στον αγροτικό τομέα αναφέρει «τη συμπεριφορά και τη στάση της ηγεσίας του συνεταιριστικού και συνδικαλιστικού κινήματος των αγροτών, που όταν δεν ταυτίστηκε με τις πολιτικές επιλογές της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, ξεχωριστά και από κοινού, σιώπησε στο όνομα της εξυπηρέτησης προσωπικών συμφερόντων». Πάλι αφήνει απέξω πονηρά ότι όλοι αυτοί μαζί με τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ στήριξαν τη βασική πολιτική, την ΚΑΠ και την εφαρμογή της. Ταυτόχρονα, κρύβει ότι οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, έστω και λίγες στο νησί, μαζί με τις δυνάμεις που υποτίθεται ότι εγκαλούν βρίσκονταν και βρίσκονται στις διοικήσεις και των Ενώσεων και των Αγροτικών Συνεταιρισμών αλλά και στα εναπομείναντα όργανα του σ.κ.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η νόθα Ομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Νομού Χανίων. Εκεί, ο πρόεδρος και ένα μέλος του διορισμένου ΔΣ είναι στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (υποψήφιοι βουλευτές), ο γραμματέας ΑΝΤΑΡΣΥΑ και οι υπόλοιποι 12 τα συνδικαλιστικά απολιθώματα του ΠΑΣΟΚ στο νομό.

Προτείνει διέξοδο μέσω και της ΚΑΠ

-- Σε σχέση με τη διέξοδο που προτείνει, χρειάζεται προσοχή η αντιμνημονιακή πολιτική που αναφέρεται καθώς επίσης και η αναφορά που κάνει στη λαϊκή συμμετοχή, την κινηματική πρακτική και τον αγώνα των εργαζομένων που «μπορούν να ανατρέψουν την εφαρμοζόμενη πολιτική και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας».

Ισχυρίζονται ότι η ανασυγκρότηση του πρωτογενή τομέα μπορεί να υπάρξει γιατί εκτός των άλλων έχει και δικούς του πόρους που διαθέτει η ΚΑΠ. Κρύβουν και εδώ ότι η ΚΑΠ και ειδικά η αναθεωρημένη για το 2014-2020 καταρχήν θα έχει μειωμένα κονδύλια και συνολικά αλλά και ως προς το σκέλος της στήριξης της παραγωγής αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων. Ουσιαστικά, θα στηρίζονται οι μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ο δεύτερος πυλώνας της ΚΑΠ που αφορά άλλες δραστηριότητες στην ύπαιθρο (αγροτοτουρισμό κ.λπ.). Δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να το λέει καν, μέσω του προϋπολογισμού της EE για την ΚΑΠ, θα στηρίζει στην αγροτική παραγωγή την υλοποίηση του στρατηγικού στόχου της EE για την Ευρώπη του 2020.

Είναι αυτό ακριβώς ένα ακόμα ζήτημα που τον αποκαλύπτει ως ένα ακόμα κόμμα του συστήματος.

-- Στην ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για «δυο βασικές αρχές της αριστεράς» και 4 βασικούς στόχους. Πιο συγκεκριμένα:

Οι δυο βασικές αρχές είναι:

• «Η γενναία επέκταση και εδραίωση των μορφών της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας που φέρνει σε άμεση σύνδεση παραγωγούς και καταναλωτές».
• «Η γεφύρωση του χάσματος στο επίπεδο της ποιότητας ζωής μεταξύ των πόλεων και των αγροτικών οικισμών».

Σε ό,τι αφορά το πρώτο έχει άρωμα Αργεντινής. Το λεγόμενο κίνημα της πατάτας ήταν ένα τέτοιο εγχείρημα. Τέτοιες μορφές και επιλογές γίνεται φανερό ότι:

• Δεν απαντούν στον αγώνα για επιβίωση των μικρομεσαίων αγροτών, ούτε στο πλαίσιο αιτημάτων τους όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί από την ΠΑΣΥ και την κοινωνική συμμαχία.
• Δε λύνουν το πρόβλημα της κάλυψης των λαϊκών αναγκών στα είδη διατροφής με επαρκή, φτηνά και υψηλής αξίας αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα.
• Αφήνουν στο απυρόβλητο τους κανόνες της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς και των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.

Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη «βασική αρχή», είναι μια ακόμα αυταπάτη που θέλουν να καλλιεργήσουν στη μικρομεσαία αγροτιά. Καμιά γεφύρωση χάσματος στο επίπεδο ζωής μεταξύ πόλης και χωριού δεν μπορεί να υπάρξει στον καπιταλισμό όπου η ανισόμετρη ανάπτυξη είναι στο DNA του. Πολύ περισσότερο που τέτοια αντίθεση θα υπάρχει και στην αρχή της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής οικοδόμησης.

Σε ό,τι αφορά τους 4 βασικούς στόχους. Ως τέτοιοι αναφέρονται:

• Η επανεκκίνηση, ανάπτυξη και ανασυγκρότηση της αγροτικής οικονομίας.
• Η κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή, αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην ύπαιθρο και στα αστικά κέντρα.
• Η προστασία των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος.
• Η ενίσχυση και ανάδειξη του πολιτισμού στην ύπαιθρο.

Πολιτική διαχείρισης

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων προσδιορίζουν και τους αντίστοιχους άξονες πολιτικής τους οποίους και διαχωρίζουν σε δυο επίπεδα. Στο επίπεδο της EE και στο επίπεδο της χώρας.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο επίπεδο, λένε ότι θα διαπραγματευτούν για την πάταξη της ασυδοσίας των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρηματικών ομίλων στους τομείς των τροφίμων, των εφοδίων και των μηχανημάτων. Εδώ, ο ΣΥΡΙΖΑ συνειδητά αποκρύπτει το χαρακτήρα της EE ως πολιτικής και οικονομικής ένωσης των μονοπωλίων και του κεφαλαίου. Αρα, με αυτή του την πρόταση είναι σα να ορίζει το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.

Θέτει επίσης ως δεύτερο διαπραγματευτικό του στόχο την αύξηση των πόρων της ΚΑΠ, δίκαιη κατανομή τους στα κράτη - μέλη και στους δικαιούχους παραγωγούς, επανασύνδεση των άμεσων ενισχύσεων με την παραγωγή κλπ. Για όλα τα παραπάνω, όμως, ήδη η EE αναθεωρεί την ΚΑΠ και έχει ήδη απαντήσει επί τω αρνητικότερω. Αρα, ο ΣΥΡΙΖΑ και εδώ σπέρνει αυταπάτες στους μικρομεσαίους αγρότες.

Στο επίπεδο της χώρας, κινείται με αντίστοιχη λογική. Οι πολιτικές του προτάσεις κινούνται στη λογική της άλλης διαχείρισης, ενώ για πολλές από αυτές κάνουν λόγο και τα άλλα κόμματα του συστήματος. Οπως, για παράδειγμα, τα περί πάταξης της γραφειοκρατίας και ριζικής αναμόρφωσης της δημόσιας διοίκησης, ριζικής αλλαγής του συστήματος επιστροφής ΦΠΑ, σύνδεση πρωτογενούς τομέα με τουρισμό κλπ. Μιλάει για έλεγχο της ασυδοσίας των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων εντός της χώρας. Για κατάργηση του νόμου Σκανδαλίδη. Για στήριξη της ανταγωνιστικότητας των μικρών οικογενειακού τύπου αγροτικών εκμεταλλεύσεων και τεχνική τους στήριξη με γεωργικούς συμβούλους. Για ενίσχυση του εμπορίου που συνδέει άμεσα παραγωγούς και καταναλωτές. Για ίδρυση δημόσιας τράπεζας ειδικού σκοπού. Για διατήρηση των εγκαταστάσεων των σημερινών συνεταιριστικών εγκαταστάσεων ως δημόσια περιουσία των αγροτών και απόδοσή τους στις νέες συλλογικές μορφές των παραγωγών. Για καθιέρωση του περιφερειακού μοντέλου στις άμεσες ενισχύσεις (δηλαδή, ό,τι λέει και η νέα ΚΑΠ). Για κατάργηση του Fast truck και επανασχεδιασμό για τις ΑΠΕ. Για αναμόρφωση του ΕΣΠΑ και του ΠΑΑ με κέντρο την ανάπλαση των αγροτικών οικισμών, την ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος στην ύπαιθρο, τον αγροτουρισμό, τον οικοτουρισμό κ.λπ. (και εδώ έχουμε υλοποίηση κατευθυντήριων γραμμών της EE).

Σε ό,τι αφορά την εξειδίκευση της παραπάνω πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ στο επίπεδο της Κρήτης είναι μάλλον αντιγραφή σε βασικά του σημεία από το «Σχέδιο για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα» που ψήφισε το Περιφερειακό Συμβούλιο πριν 1,5 χρόνο (δηλαδή ΠΑΣΟΚ και ΝΔ).

Μιλάνε για την κρητική διατροφή, για σύνδεση του πρωτογενή τομέα με τον τουρισμό. Για καθιέρωση καθολική του συστήματος πιστοποίησης ποιότητας agro, σαν αυτό που προτείνεται και προωθείται για την Κρήτη (από το ΠΣ). Για καθιέρωση δημοτικών και περιφερειακού σήματος ποιότητας (και εδώ ΠΣ). Για ίδρυση τοπικών αγορών με ευθύνη των τοπικών κοινωνιών. Για ριζική αναδιοργάνωση των γεωτεχνικών υπηρεσιών των δήμων και της Περιφέρειας με τη συμμετοχή των συντελεστών της παραγωγής για τον προγραμματισμό και τον κοινωνικό έλεγχο. Για αναβάθμιση του ΕΘΙΑΓΕ στην Κρήτη, με ίδρυση δομών για τα κηπευτικά, τη βιολογική γεωργία, το φυσικό περιβάλλον και τη στήριξη του ντόπιου (σφακιανού) προβάτου, σύνδεση των ΙΤΕ, ΕΛΚΕΘΕ, ΜΑΙΧ σε ενιαίο δίκτυο έρευνας. Για ειδική μέριμνα για την κτηνοτροφία της Κρήτης με ακριβή προσδιορισμό των βοσκοτόπων, πάταξη κάθε μορφής παρανομίας και παραβατικότητας, προώθηση σύγχρονων συστημάτων εκτροφής, ίδρυση επισκέψιμων κτηνοτροφικών πάρκων, αξιοποίηση ΑΠΕ, αξιοποίηση αποβλήτων. Για διατήρηση της συλλογικής μορφής και του συστήματος ολοκληρωμένης καταπολέμησης του δάκου της ελιάς, με τροποποίηση όμως των σχετικών νόμων στη βάση των προτάσεων του ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης.

Ολα τα παραπάνω κινούνται στη λογική που και η Περιφέρεια και η κυβέρνηση και η ΚΑΠ προωθούν. Δε δίνουν απάντηση στα αδιέξοδα και στην καταστροφή των μικρομεσαίων αγροτοκτηνοτρόφων της περιοχής. Δεν έχουν καμιά σχέση με τα αιτήματα που έχουν διατυπώσει στις τελευταίες μεγάλες κινητοποιήσεις τους.

Δεν απαντούν στα βασικά ζητήματα, όπως:

• Την προστασία της ντόπιας παραγωγής.
• Τη μείωση του κόστους παραγωγής και μεταφοράς.
• Την εξασφάλιση ικανοποιητικών τιμών στα αγροτικά προϊόντα
• Την απαγόρευση εισαγωγής ομοειδών προϊόντων και την κατάργηση των ελληνοποιήσεων.
• Την Υγεία, τις εισφορές των αγροτών στον ΟΓΑ και τις συντάξεις. Συνολικά το συνταξιοδοτικό κ.λπ.

Πέρα από τα παραπάνω, γίνεται φανερό ότι το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ στον αγροτικό τομέα όχι μόνο αφήνει στο απυρόβλητο τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής αλλά και η πολιτική του συμβάλλει στον αναγκαίο εκσυγχρονισμό που αυτός σήμερα χρειάζεται για την επίτευξη του στόχου για την Ευρώπη του 2020. Την Ευρώπη, δηλαδή, που θα μπορέσει να ξεπεράσει την κρίση και να ανταγωνίζεται τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, τσακίζοντας τους λαούς της.

* Ο Γιώργος Νταγκουνάκης είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής

 

 πηγή