ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΙ ΕΒΕ: Τα ασφαλιστικά δικαιώματα στην γκιλοτίνα. Τι προβλέπει το σχέδιο και ποιες είναι οι συνέπειες

Το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για το Ασφαλιστικό είναι συνέχεια μιας μακράς αντιασφαλιστικής πολιτικής των αστικών κυβερνήσεων. Είναι ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των «νόμων Σιούφα», του «σχεδίου Γιαννίτση», του ΠΔ 258, των «νόμων Λοβέρδου» κ.λπ. Εχει τους ίδιους στόχους, υπηρετεί την ίδια κατεύθυνση. Δηλαδή, τον παραπέρα στραγγαλισμό του κοινωνικού χαρακτήρα της Ασφάλισης (όσο αυτός μπορεί να διασφαλιστεί στις συνθήκες του καπιταλισμού), την προώθηση της ανταποδοτικότητας των ασφαλιστικών εισφορών, που ανοίγει το δρόμο για την παραπέρα ιδιωτικοποίησή της, την καταλήστευση κοινωνικών πόρων προς όφελος της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Οι στόχοι αυτοί έχουν στρατηγικό βάθος για τα μονοπώλια και υπηρετούν μακροπρόθεσμες επιδιώξεις τους, γι' αυτό έχουν περίοπτη θέση στις κατευθύνσεις της ΕΕ, γι' αυτό αποτελούν «προαπαιτούμενο» για τη συνέχιση της δανειοδότησης. Η υλοποίησή τους διευκολύνεται από τις συνθήκες της οικονομικής ύφεσης και βρίσκει έδαφος στην άσχημη κατάσταση του συνδικαλιστικού κινήματος. Στο σημείωμα αυτό, θα ασχοληθούμε ειδικά με τα μέτρα που αφορούν τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρούς ΕΒΕ.

Του Βασίλη ΜΑΜΑΗ*

Τι προβλέπει το σχέδιο και ποιες είναι οι συνέπειες

Εχουμε ένα νέο ασφαλιστικό φορέα, τον ΕΦΚΑ, που απορροφά τον ΟΑΕΕ και τα άλλα Ταμεία των αυτοαπασχολούμενων. Εχουμε επίσης ένα νέο υπολογισμό των εισφορών, με 20% επί του φορολογητέου εισοδήματος για τη σύνταξη και 6,95% για την υγειονομική περίθαλψη. Το κατώτερο εισόδημα υπολογισμού είναι ο βασικός μισθός (σήμερα 586 ευρώ). Εχουμε και νέο υπολογισμό συντάξεων, με συντελεστές αναπλήρωσης ανάλογα με τα έτη ασφάλισης, που περιγράφεται στον ΠΙΝΑΚΑ 1. Οποιος πολλαπλασιάσει τους συντελεστές με το ατομικό του μηνιαίο εισόδημα, θα βρει τι σύνταξη του αναλογεί. Οι σημερινές συντάξεις θα επανυπολογιστούν με το νέο σύστημα και θα τροποποιηθούν ανάλογα, μετά την «ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής», ώστε να μη μείνει κανένας παραπονεμένος...

Ας δούμε τις πιο βασικές συνέπειες για τους αυτοαπασχολούμενους.

1. Τα ασφαλιστικά δικαιώματα συρρικνώνονται. Γιατί όμως; Οποιος πληρώσει θα πάρει και καλή σύνταξη, θα πει κάποιος. Ναι, αλλά σε τι κατάσταση βρίσκεται σήμερα η πλειοψηφία των αυτοαπασχολούμενων; Πάνω από το 50% δεν μπορεί να πληρώσει την εισφορά του ΟΑΕΕ, όχι γιατί είναι μπαταξήδες, αλλά γιατί δεν έχουν. Σήμερα, τα χρέη συσσωρεύονται, οι ανάγκες πετσοκόβονται, τα λουκέτα πολλαπλασιάζονται, η ανεργία καλπάζει.

Αρα, θέλοντας και μη, η πλειοψηφία των αυτοαπασχολούμενων θα ενταχθεί στην κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία και θα εισπράξει τη σύνταξη που αναφέρεται στον πίνακα, αν βέβαια καταφέρει να εξασφαλίσει 35 έτη ασφαλιστικού βίου. Επομένως, το σχέδιο νόμου, στην πράξη, προσφέρει λίγα ψίχουλα ανταποδοτικής σύνταξης για το μόχθο μιας ζωής και μια εθνική σύνταξη - φιλοδώρημα, για να μη λιμοκτονήσει ο συνταξιούχος.Αυτό που κυρίως επισφραγίζεται, είναι η υφαρπαγή του δικαιώματος του μεγαλύτερου τμήματος των αυτοαπασχολούμενων σε αξιοπρεπή σύνταξη.

Ας δούμε πώς αποτυπώνονται οι συντάξεις που απέδιδαν οι κατώτερες εισφορές, όπου εντάσσεται η μεγάλη πλειοψηφία των ασφαλισμένων, με τους αντίστοιχους νόμους (ΠΙΝΑΚΑΣ 2). Διακρίνεται καθαρά η συνέχεια των αντιασφαλιστικών πολιτικών από τις κυβερνήσεις στην πάροδο του χρόνου. Δηλαδή η προσδοκώμενη σύνταξη μειώθηκε σωρευτικά κατά 57% μέσα σε 23 χρόνια.

2. Προωθούνται η ανταποδοτικότητα και η ιδιωτικοποίηση. Η ανταποδοτικότητα του ασφαλιστικού συστήματος είναι βασική συνιστώσα των κατευθύνσεων της ΕΕ για το ασφαλιστικό σύστημα. Οσα δίνεις, τόσα παίρνεις, δηλαδή. Αυτός είναι ένας τρόπος για να αποποιηθεί το κράτος τον κοινωνικό του ρόλο.

Με τον νέο σχέδιο η ανταποδοτικότητα έφτασε σε τέτοια επίπεδα, ώστε να είναι συγκρίσιμη με τις αποδόσεις της ιδιωτικής ασφάλισης. Το επόμενο βήμα είναι η άρση της υποχρεωτικότητας της ασφάλισης σε δημόσιο ασφαλιστικό ταμείο και η εξίσωση ιδιωτικής και δημόσιας ασφάλισης. Ετσι, ανοίγονται νέες προοπτικές κερδοφορίας του κεφαλαίου για να ξεζουμίσουν, για μια φορά ακόμα, τον ασφαλισμένο. Το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα θα επιβιώσει ως σύστημα Πρόνοιας για όσους βρίσκονται σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Η εμπειρία των πιο ανεπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών σε αυτό το συμπέρασμα οδηγεί.

Ο ΠΙΝΑΚΑΣ 3 αποτυπώνει, όπως και ο προηγούμενος, τη συνέχεια των αντιασφαλιστικών πολιτικών στην πορεία του χρόνου, αλλά και το νέο ρεκόρ ανταποδοτικότητας που πέτυχε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.

3. Ερχεται ψαλίδι και στις σημερινές συντάξεις. Οι συντάξεις που καταβάλλονται σήμερα, θα μπουν στο «κρεβάτι του Προκρούστη» μέχρι να επέλθει πλήρης εξομοίωση, προς τα κάτω φυσικά, των σημερινών «προνομιούχων» συνταξιούχων, με αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν τα επόμενα χρόνια.

Αν λάβουμε υπόψη την «απόδοση» των εισφορών όπως προκύπτει από τον ΠΙΝΑΚΑ 3, οι υφιστάμενες συντάξεις θα μειωθούν κατά 10% - 15%. Ετσι υλοποιούνται οι «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης, που «διερρήγνυε τα ιμάτια της» ότι δεν θα μειωθούν οι συντάξεις. Την ίδια ...αξιοπιστία έδειξε και με την προεκλογική της εξαγγελία για επαναφορά της 13ης σύνταξης.

Στο σχέδιο νόμου αναφέρεται επί λέξει «...το ποσό της κανονισθείσας κατά τα ανωτέρω σύνταξης καταβάλλεται ανά μήνα, δώδεκα φορές το χρόνο». Και να σκεφτεί κανείς ότι τα μέτρα αυτά είναι συνέχεια στις μειώσεις των συντάξεων που επήλθαν τα προηγούμενα χρόνια, στην κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης, στις δύο μειώσεις με τους νόμους του καλοκαιριού (αύξηση εισφοράς Υγείας) κ.λπ. Ετσι υλοποιείται ο σχεδιασμός σε βάρος των συνταξιούχων, που εκπονήθηκε από τα αστικά επιτελεία και εφαρμόστηκε από όλες τις κυβερνήσεις.

4. Τα ελλείμματα φορτώνονται στους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους. Για τις ενοποιήσεις των Ταμείων έχουν πείρα οι αυτοαπασχολούμενοι. Το ΠΔ 258/05 θεσμοθετήθηκε για την ενοποίηση των Ταμείων ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ και δημιουργήθηκε ο σημερινός ΟΑΕΕ. Με την ευκαιρία της ενοποίησης άλλαξε και ο τρόπος υπολογισμού εισφορών και συντάξεων προς το χειρότερο. Τη «νύφη την πλήρωσαν», κύρια, οι προ του 1993 ασφαλισμένοι, που υποτίθεται ότι είχαν εξαιρεθεί από τους νόμους Σιούφα.

Ταυτόχρονα, τα ελλειμματικά ΤΑΕ και ΤΣΑ ενσωματώθηκαν στο πλεονασματικό ΤΕΒΕ. Η ενοποίηση δεν έσωσε το νέο Ταμείο από τα χρέη και σήμερα ο ΟΑΕΕ έχει ουσιαστικά χρεοκοπήσει. Με άλλα λόγια, κάθε ενοποίηση διόγκωνε τα ελλείμματα, που αυτά με τη σειρά τους χρησιμοποιήθηκαν ως αφορμή για νέες μειώσεις στις παροχές. Εχουμε κάθε λόγο να ισχυριστούμε ότι οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι θα κληθούν ξανά να πληρώσουν τα σπασμένα.

Να σημειώσουμε ακόμα ότι αυτό το σ/ν δεν είναι η τελική πρόταση που θα κατατεθεί στη Βουλή. Αποτελεί το διαπραγματευτικό χαρτί προς τους δανειστές, που ήδη άρχισαν τις προειδοποιητικές βολές. Επομένως, έχουμε να δούμε πολλές ακόμα «ηρωικές μάχες» της κυβέρνησης με το κουαρτέτο, που θα έχουν αποτέλεσμα την παραπέρα επιδείνωση των αντιασφαλιστικών διατάξεων, όπως συνηθίζεται. Μια κωμωδία που έχουμε δει σε επανάληψη, πολλές φορές τα προηγούμενα χρόνια.

* Ο Βασίλης Μαμάης είναι μέλος της ΚΕ και μέλος του Τμήματος της ΚΕ για τους ΕΒΕ
www.rizospastis.gr