ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ: Άνοιγμα σε μονοπώλια της «πράσινης ανάπτυξης», ως διέξοδος σε συσσωρευμένα κεφάλαια

«Στη Σαουδική Αραβία, αναγνωρίζουμε πως κάποια στιγμή στο μέλλον δε θα χρειαζόμαστε τα ορυκτά καύσιμα... Δε γνωρίζω το πότε, αν θα είναι το 2040, το 2050 ή αργότερα. Πιστεύω, όμως, ότι η ηλιακή ενέργεια θα είναι πιο οικονομική από τους υδρογονάνθρακες» δήλωσε, προ 10ημέρου στο Παρίσι, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου για το ρόλο των επιχειρήσεων στις κλιματικές αλλαγές, ο Σαουδάραβας υπουργός Πετρελαίου, Αλί αλ Ναΐμι. Ο Ναΐμι αιφνιδίασε όσους είχαν μείνει με την εντύπωση πως η μεγαλύτερη χώρα της αραβικής χερσονήσου και η πρώτη σε εξαγωγές πετρελαίου στον κόσμο, παραμένει αποκλειστικά προσκολλημένη στα πετρέλαια και μόνο σε αυτά. Βεβαίως, το άνοιγμα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες και την «πράσινη ανάπτυξη» δε γίνεται από ...οικολογική ευαισθησία, αλλά για τις ανάγκες του κεφαλαίου και επίσης αποτελεί μια διέξοδο για συσσωρευμένα κεφάλαια, που θέλουν να μπουν στον ανταγωνισμό, σε έναν τομέα που συνεχώς αναπτύσσεται.

Τα τελευταία χρόνια, η σαουδαραβική μοναρχία είχε σχεδιάσει την ενεργειακή στρατηγική της, νιώθοντας τις ασφυκτικές πιέσεις που δημιουργούν οι τεράστιες εσωτερικές ενεργειακές ανάγκες. Ως γνωστόν, πάνω από το 25% του πετρελαίου που παράγεται στη Σαουδική Αραβία προορίζεται για εσωτερική κατανάλωση, ενώ πάνω από το 90% των δαπανών του προϋπολογισμού χρηματοδοτείται από τις πετρελαϊκές εξαγωγές. Μια μείωση στην εξόρυξη πετρελαίου θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα.

Χαρακτηριστική και μια πρόσφατη έκθεση του βρετανικού Ιδρύματος Διεθνών Αναλύσεων «Chatam House», που προέβλεπε ότι η Σαουδική Αραβία θα πάψει να εξάγει πετρέλαιο ως το 2030. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και έκθεση της «Citigroup», που εκτιμά ότι αν η ζήτηση για πετρέλαιο συνέχιζε να αυξάνεται στη Σ. Αραβία με το ρυθμό του 2012, η χώρα θα αναγκαζόταν να εισάγει πετρέλαιο σε 15 χρόνια.

Εκτιμάται ακόμη ότι εάν δεν παραχθεί ενέργεια από τις λεγόμενες εναλλακτικές Ανανεώσιμες Πηγές, όπως η ηλιακή και η αιολική, τότε η συνολική ζήτηση ορυκτών καυσίμων στη Σαουδική Αραβία για ηλεκτροδότηση, βιομηχανία, μεταφορές και αφαλάτωση νερού θα αυξηθεί από τα περίπου 3.400.000 βαρέλια τη μέρα, που χρειάζονται σήμερα, σε 8.300.000 βαρέλια τη μέρα, ως το 2028.

Στη συγκεκριμένη χώρα, η ηλιακή και η αιολική ενέργεια ευνοούνται ιδιαίτερα από τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν (υψηλές θερμοκρασίες, ξηρό κλίμα με ισχυρούς ανέμους και μόλις ένα δίμηνο με βροχές, συνήθως τον Απρίλη και το Μάρτη). Επίσης, από τα σχέδια της μοναρχίας δε λείπει ούτε η ανάπτυξη σταθμών πυρηνικής ενέργειας.

Περίπου πριν τρία χρόνια, η Σ. Αραβία είχε ανακοινώσει επενδύσεις ύψους 109 δισ. δολαρίων, με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έως 54.000 MW από φωτοβολταϊκά πάνελ, μέσα στην επόμενη 20ετία. Νωρίτερα, ο αποβιώσας πρώην βασιλιάς Αμπντάλα είχε δημιουργήσει τον φορέα «KACARE» (King Abdullah City for Atomic and Renewable Energy), με στόχο τη χρηματοδότηση ενεργειακών εναλλακτικών σχεδίων σε εσωτερικό και εξωτερικό.

Κατασκευή σταθμών για παραγωγή Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές

Στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του φορέα «KACARE», αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων αξιωματούχων επισκέφτηκε την περασμένη Τετάρτη τη Φιλανδία, όπου συναντήθηκε με στελέχη της φιλανδικής εταιρείας «Fortom», με στόχο την κατανόηση της σύγχρονης τεχνολογίας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς σταθμούς, αλλά και την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας για την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Το ίδρυμα «KACARE», προβλέποντας μάλιστα ότι οι ενεργειακές ανάγκες της Σ. Αραβίας θα ξεπεράσουν τα 120 GW ως το 2032, διερευνά εντατικά τα τελευταία χρόνια τις δραστηριότητες των μεγαλύτερων ομίλων στην παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, αποφασίζοντας την εντατικοποίηση των εργασιών για την οικοδόμηση του μεγαλύτερου ηλιακού εργοστασίου ενέργειας διεθνώς στη Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, από δύο αυστριακές εταιρείες. Το συγκεκριμένο εργοστάσιο αναμένεται να είναι διπλάσιο σε μέγεθος και δυνατότητες από το σημερινό μεγαλύτερο σταθμό ηλιακής ενέργειας παγκοσμίως, που βρίσκεται στη Δανία. Ο σαουδαραβικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο θα καλύπτει έκταση 36.000 τ.μ. Εξίσου μεγάλο προβλέπεται το πάρκο αιολικής ενέργειας, κόστους 6,4 δισ. δολαρίων, που δημιουργεί στη Σαουδική Αραβία την ίδια περίοδο κονσόρτσιουμ εταιρειών με επικεφαλής την «SunEdison».

Ανάλογες επαφές γίνονται όχι μόνο με σκανδιναβικές εταιρείες, που θεωρούνται από τις πιο πρωτοποριακές στην έρευνα και στην παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, αλλά και από γερμανικά και γαλλικά μονοπώλια, που προσπαθούν να επωφεληθούν από τις μελλοντικές ενεργειακές ανάγκες της σημερινής πετρελαϊκής υπερδύναμης.

Εντονη είναι η κινητικότητα των Σαουδαράβων και στο εξωτερικό. Προ μηνών, η εταιρεία «Abdul Latif Jameel Energy and Environmental Services», με έδρα τη Σαουδική Αραβία, αγόρασε το δεύτερο μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής ηλιακής ενέργειας στην Αυστραλία, αφού προηγουμένως εξαγόρασε τον ισπανικό ενεργειακό οργανισμό ανάπτυξης ηλιακής ενέργειας «FOTOVATIS Renewable Ventures» (FRV).

Εκπρόσωπος της εταιρείας «Abdul Latif», αναφερόμενος στην αγορά του εργοστασίου ηλιακής ενέργειας στην Αυστραλία, σημείωσε μάλιστα πως «στρατηγική (του ομίλου) είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές, όπως η ηλιακή, η αιολική, η μετατροπή απορριμάτων για την παραγωγή ενέργειας, οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί και περιβαλλοντικές εταιρείες ανακύκλωσης σκουπιδιών». Ο ίδιος δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες της εταιρείας, προκειμένου να κατακτήσει μία από τις πρώτες θέσεις στην παγκόσμια αγορά παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Κάτι που κάνουν τα τελευταία χρόνια και πετρελαϊκά μονοπώλια (π.χ. πολυεθνικές BP, SHELL κ.ά.), που επιλέγουν να διοχετεύσουν μέρος αδιάθετων κεφαλαίων σε επενδύσεις που αφορούν ανταγωνιστικές τεχνολογίες, όπως η λεγόμενη «πράσινη ενέργεια» και οι Ανανεώσιμες Πηγές, επιδιώκοντας να κατακτήσουν και εκείνο το κομμάτι της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς.

Γι' αυτό και δεν είναι όμως μόνο οι Σαουδάραβες που στρέφονται στην ανάπτυξη παραγωγής ενέργειας από εναλλακτικές Ανανεώσιμες Πηγές, αλλά και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Στροφή και άλλων χωρών του Κόλπου στις ΑΠΕ

Το 2012, έκθεση που συνέταξαν στελέχη της εταιρείας «Emirates Solar Industry Association» από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στελέχη της εταιρείας «PricewaterhouseCoopers» (μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως στην παροχή υπηρεσιών λογιστικής, τήρησης βιβλίων και ελέγχου και παροχής φορολογικών συμβουλών, με έδρα το Λονδίνο), υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν τουλάχιστον «μισή ντουζίνα διαφορετικοί τρόποι, ώστε διάφορες χώρες της περιοχής Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής» να επωφεληθούν από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και ιδιαίτερα από την ηλιακή. Μία ομάδα χωρών (Ιορδανία, Μαρόκο, Λίβανος και βόρεια Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) εκτιμήθηκε ότι μπορούν να εξοικονομήσουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας, δημιουργώντας φωτοβολταϊκά πάρκα, ώστε να αποδεσμευτούν καύσιμα που σήμερα προορίζονται για την εσωτερική κατανάλωση και να χρησιμοποιηθούν στις εξαγωγές.

Αλλη ομάδα χωρών, όπως η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και η Συρία, εκτιμάται πως μπορούν να εξοικονομήσουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας, που τώρα χρησιμοποιούνται για εσωτερική κατανάλωση, εάν δημιουργήσουν ηλιακά πάρκα, ενώ μία τρίτη ομάδα χωρών, όπως το Ντουμπάι και η Τυνησία, θεωρείται πως μπορούν να εξοικονομήσουν, κάνοντας χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών, σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου από αυτές που χρησιμοποιούν σήμερα για την κάλυψη των εσωτερικών ενεργειακών αναγκών.

Το ίδιο εκτιμάται πως μπορεί να συμβεί και σε μία άλλη ομάδα χωρών της περιοχής, όπως το Ιράκ, η Λιβύη και η Υεμένη, καθώς θεωρείται πως μπορούν να βασιστούν σχεδόν εξ ολοκλήρου στην παραγωγή ηλιακής ενέργειας, για να αναπτύξουν την εσωτερική παραγωγή φυσικού αερίου.

Φυσικά, όλους αυτούς δεν τους έπιασε ο πόνος για την «πράσινη ανάπτυξη και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος», αλλά η ανάγκη να καταλάβουν σημαντικό κομμάτι της νέας ενεργειακής αγοράς, ώστε να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία που έχουν σήμερα άλλα ενεργειακά μονοπώλια. Είναι φανερό ότι οι κινήσεις αυτές θα εντείνουν τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε ισχυρά μονοπώλια και βέβαια όσο η Ενέργεια ελέγχεται από αυτά, δεν πρόκειται να έχουν ουσιαστικό όφελος τα λαϊκά στρώματα. Για να μπορούν να καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες τους, αξιοποιώντας σχεδιασμένα και με σεβασμό στο περιβάλλον τους φυσικούς πόρους, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να απαλλαγούν από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ