ΤΣΟΛΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (1921-1948)

Ο Γιάννης Τσολάκης γεννήθηκε το Γενάρη του 1921 στη Θερμή της Λέσβου όπου τελείωσε και το δημοτικό σχολείο.
Ήταν το πρώτο παιδί και το μοναδικό αγόρι της οικογένειας του Δημήτρη και της Βασιλικής Τσολάκη. Στην οικογένεια υπήρχαν και πέντε κορίτσια, η Μαρία, η Ηλέκτρα, η Νιόβη, η Μύρτα και η Αναστασία.

Από μικρός γαλουχήθηκε στις ιδέες και τα οράματα της Αριστεράς. Το 1941, 20 χρονών, μαζί με άλλους έλληνες έφυγε για τη Μέση Ανατολή, όπου εντάχθηκε σε σύνταγμα τεθωρακισμένων και αγωνίστηκε ενάντια στη ναζιστική απειλή.
Με το τέλος του πολέμου, το 1945, επιστρέφει στην Ελλάδα ενταγμένος πια στο Κομμουνιστικό Κόμμα και ξεκινάει τη διαφώτιση. Η δράση του στα δύσκολα αυτά χρόνια του εμφυλίου πολέμου προκαλεί την οργή των αντιπάλων.
Μετά από απειλές και επιθέσεις εναντίον του, βγαίνει στο βουνό κι ακολουθεί τη μοίρα των γενναίων ανδρών που θυσιάστηκαν στην υπεράσπιση των υψηλών ιδανικών τους.
Οι τρεις αδελφές του πληρώνουν και αυτές το τίμημα της δράσης του κι εξορίζονται στον Εύδηλο της Ικαρίας, από όπου επιστρέφουν μετά τον θάνατο του αδερφού τους. Η μεγαλύτερη αδερφή είχε ήδη παντρευτεί και είχε φύγει από το χωριό. Η μικρότερη η Αναστασία μένει μόνη της στο χωριό, χωρίς γονείς, χωρίς αδέρφια, χωρίς που την κεφαλήν κλίναι.

Ο Γιάννης βγήκε στο “κλαρί” κι έγινε μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού Λέσβου. Γνώρισε τις ατελείωτες πορείες στα ρουμάνια και στα τσαμλίκια, τη διανυκτέρευση στο ύπαιθρο, την τρομερή πείνα, τις κακουχίες του βουνού, τις κακοκαιρίες, την αγωνία του θανάτου….
Όμως ο στενός γεωγραφικός χώρος δράσης του ΔΣ Λέσβου, οι περιορισμένης κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις, το αδιάκοπο πήγαινε-έλα στις ίδιες περιοχές του νησιού, τον έκαναν να αισθάνεται σαν αγρίμι μανταλωμένο στο κλουβί…..Προσπάθησε να βρει τρόπο να αφήσει την Μυτιλήνη και να περάσει στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Όνειρο “ανοιξιάτικης νύχτας”…που έμελλε να σβήσει λίγο έξω από το χωριό του.

Το χάραμα του πρωινού της 6ης Μαρτίου 1948 ο Νίκος Μ., πηγαίνοντας για δουλειά στην αγροτική περιφέρεια Καριές, βλέπει το Γιάννη Τσολάκη τυλιγμένο με την κάπα του να κοιμάται σε κάποιο σημείο που σχηματίζεται μια μικρή σπηλιά. Αθόρυβα, επιστρέφει στο χωριό και ειδοποιεί το απόσπασμα χωροφυλακής του χωριού Πηγή. Σε λίγη ώρα ο Τσολάκης ενώ κοιμόταν βρέθηκε περικυκλωμένος. Οι εντολές ήταν σαφείς: Όχι σύλληψη – Θάνατος!Οι ριπές αντιλαλούν στην πλαγιά των Καριών. Ένας χωροφύλακας από τη Σάμο θα του δώσει από κοντά τη χαριστική βολή….

Το άψυχο κορμί του Γιάννη φορτώνεται σε ένα άλογο, περνάει από τους κεντρικούς δρόμους του χωριού, από την αγορά, για να δούνε όλοι το “θέαμα” και καταλήγει όχι βέβαια στο κοιμητήριο, αλλά σε ένα χωράφι που ήταν ο χώρος απόθεσης των απορριμμάτων του χωριού, όπου πετιέται (όχι ενταφιάζεται) σε ένα πρόχειρο λάκκο, χωρίς παπά, χωρίς εξόδιο ακολουθία.
Μια λεπτομέρεια που δείχνει το κλίμα των ημερών: Ο επικεφαλής του αποσπάσματος είχε συγγένεια με τον Γιάννη. Η γυναίκα του και ο Γιάννης είναι ξαδέρφια.
Στην υπ΄αριθμ. 5/1948 ληξιαρχική πράξη θανάτου του (ληξιαρχείο Λουτροπόλεως Θερμής) αναγράφεται: «…εν τη αγροτική περιφερεία Θερμής κειμένη εν τη θέσει Καριές την 6ην του μηνός Μαρτίου ημέραν Σάββατον και ώραν 07:30 προ μεσηβρίαν…..απεβίωσε ο Ιωάννης Τσολάκης, κάτοικος Λουτρ. Θερμής, γεννηθείς εν Θερμή, ηλικίας 27, επαγγέλματος ληστοσυμμορίτης….υιός του Δημητρίου Τσολάκη, επαγγέλματος ποιμένος….και της Βασιλικής συζύγου Δημητρίου Τσολάκη το γένος Δημητρίου Βαγή. Ο θάνατος επήλθε διά πυροβόλου όπλου εκ συμπλοκής μετά αποσπάσματος Χωροφυλακής καθ΄ετύγχανεν συμμορίτης….»

Από τότε πέρασαν εξήντα χρόνια. Το σημείο που σκοτώθηκε έμεινε στη συλλογική μνήμη του χωριού με την ονομασία “η σπηλιά του Τζηνέλ” (όπως ήταν το παρατσούκλι του Τσολάκη) ή “στην καγιά του Τζηνέλ”.

Ο Γιάννης Τσολάκης πέρασε στο Πάνθεον των λαϊκών αγωνιστών που έκαναν σπονδή τη ζωή τους στο βωμό του αγώνα για την υπεράσπιση των σοσιαλιστικών ιδανικών. Τιμούμε τη μνήμη του συνεχίζοντας αυτόν τον αγώνα μέχρι την τελική του δικαίωση….

Επιμέλεια: Παναγιώτης Κουτσκουδής, εφημερίδα Νέο Εμπρός 10/09/2008.
..